तुफानले निम्त्याएको फिलिपिन्सको संकट | Khabarhub Khabarhub

तुफानले निम्त्याएको फिलिपिन्सको संकट



काठमाडौँ– फिलिपिन्समा बिहीबार आएको आँधीका कारण मर्नेको सङ्ख्या ३ सय ७५ नाघेको छ । १९५ किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा आएको राय नामको सुपर तुफानसँगै भित्रिएको आँधीका कारण झण्डै ४ लाख नागरिकबीच भागदौड मच्चिएको थियो ।

आँधीबाट जोगिन उनीहरू घरतर्फ भाग्ने क्रममा थुप्रैले किचिएर ज्यान गुमाएका थिए । ५ सय जना अझ गम्भीर घाइते छन् भने ५६ जना हराइरहेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन् । उद्धार टोलीमा रहनेहरूले  त्यहाँको अवस्था साँच्चै भयावह भएको बताएका छन् ।

हराएकाहरूको यकिन आँकडा प्राप्त हुँदासम्म यो अझ बढ्न सक्ने जनाइएको छ । सञ्चार सेवा अवरुद्ध भएका कारण धेरै आँकडा पाउन मुस्किल परेको छ । तुफानसँगै बाढी र पहिरोसमेत आउँदा धेरै जनाको ज्यान जान सक्ने खतरा समेत बढेको छ ।

फिलिपिन्स रेडक्रसका प्रमुख रिचर्ड गोर्डनका अनुसार न त त्यहाँ सञ्चारको सुविधा छ न त पिउने पानी नै छ ।

कतिपयले त त्यहाँको अवस्था दोस्रो विश्वयुद्धको समयमा बम खसालिएको ठाउँको भन्दा खराब रहेको बताएका छन् । रेडक्रसको अन्तर्राष्ट्रिय महासङ्घ तथा रेडक्रस सोसाइटीले तत्कालका लागि राहतस्वरूप २० मिलियन स्विस फ्रान्क खर्च गर्ने जनाएको छ । गार्डनले बताए अनुसार रेडक्रसका कर्मचारीले तटीय क्षेत्रको अवस्था नरसंहारकारी भएको बताएका छन् ।

फिलिपिन्सको जीवन अहिले निकै कष्टकर बनेको छ ।

विवरणहरूका अनुसार त्यहाँका नागरिकले आफूसँग भएका सबै कुरा गुमाएका छन् । सम्पत्ति गुमाएका उनीहरू धेरैजना आफन्त पनि गुमाएको पीडामा छन् । यस समयमा उनीहरूलाई सहयोग गर्न स्वयंसेवक समूह सक्रियपूर्वक लागिरहेका छन् ।

प्रभावित क्षेत्रमा हजारौँको सङ्ख्यामा सैन्य समूह, अन्य सुरक्षा निकाय र दमकल कर्मचारी तैनाथ गरिएका छन् । मिलिटरी एयर क्राफ्ट र जहाजमार्फत खाद्यान्न लगिएको छ ।

यसैबीच फिलिपिन्सका  राष्ट्रपति रोड्रिगो डुटरेटले आँधी प्रभावित क्षेत्रमा हवाई निरीक्षण गरेका छन् । उनका सुरक्षा कर्मचारीले सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गरेको भिडियोहरूमा सियारगाओ, डिनागाट र मिन्डनाओको दयनीय अवस्था देख्न सकिन्छ ।

डिनागाट टापुका गभर्नर आर्लेन बगाओले अहिले सबै भू–भागमा भत्किएर जमिनमा मिसिएको कुरा फेसबुक स्ट्याटसमा उल्लेख गरेकी छिन् । माछा व्यवसायमा संलग्नहरूको डुङ्गा र जमिन नै विनाश भएको पनि बताइएको छ ।

त्यहाँको सर्वाधिक परिचित सञ्चारमाध्यम रेपलरमा जनाइए अनुसार त्यहाँका सबै बासिन्दाले  घर, भित्ता, छाना र खानेकुरा गुमाइसकेका कारण सहयोगको भरमा जिन्दगी बचाउनुपर्ने बाध्यतामा परेको पनि गभर्नरले उल्लेख गरेकी छिन् ।

यो प्रान्तमा भएको अवस्था र क्षति सम्झन पनि कठिन हुने खालको रहेको प्रतिक्रिया गभर्नरको छ ।

त्यसो त फिलिपिन्सको यो सबैभन्दा ठूलो र डरलाग्दो आँधी भने होइन । यसभन्दा अघि सन् २०१३ मा  हाइयान नामको तुफानसँगै आएको आँधीका कारण झण्डै ६ हजार जनाको ज्यान गएको थियो । फिलिपिन्समा  प्रत्येक वर्ष औसतमा २० वटा आँधी र तुफान आउने गरेको छ ।

जुलाई र अक्टोबरबीचको यो चक्रपछि फिलिपिन्समा अहिले यो अनुमान गरिएभन्दा फरक समयमा आएको आँधी हो ।

वैज्ञानिकहरूले जलवायु परिवर्तनले तापक्रममा वृद्धि भएका कारण घातक र डरलाग्दो आँधी र तुफानको क्रम अझ बढ्न सक्ने चेतावनी दिएका छन् ।

फिलिपिन्समा अझै आँधी आउन सक्ने सम्भावनाका कारण धेरै जना चिन्तामा छन् । कम उचाइको तटीय क्षेत्रका बासिन्दालाई मौसमविद्हरूले सचेत गराउने काम गरिरहेका छन् । मौसमविद् क्रिस्टोफर पेरेजले ठूलो वर्षा हुने र  रुखहरू ढल्ने लगायत अझ क्षतिको सम्भावना रहेको भन्दै सचेत रहन अनुरोध गरेका छन् ।

राय नामको यो तुफान चीनबाट फिलिपिन्स हुँदै भियतनामतर्फ जाँदा कमजोर भएको  अनुमान गरिएको छ ।

के हो तुफान ?

तुफानलाई अर्को भाषामा हरीकन तथा साइक्लोन पनि भन्ने गरिन्छ । यसको आगमनसँगै आँधी, हुरी र बाढी एकैपटक आउने सम्भावना हुन्छ । यसरी तुफानको प्रभावमा पर्ने देशमा फिलिपिन्स मात्र होइन, समुद्री तटमा रहेका अन्य देश पनि छन् । अमेरिकामा सन् १८५१  देखि प्रत्येक वर्ष यस किसिमको तुफान आउने गरेको छ ।

उष्णक तटबन्धीय क्षेत्र, भूमध्य रेखाका आसपासका क्षेत्रका साथै प्रशान्त महासागरका उत्तर पश्चिम क्षेत्र यस किसिमको हुरी र तुफानको अत्यधिक जोखिममा छन् । दक्षिण महासागर र हिन्द महासागरको क्षेत्रमा यस किसिमका तुफान चक्रीय रूपमा रहेका छन् । विश्वमा बर्सेनी ४० देखि ५० पटक यस्ता हुरी तुफानको रूपमा परिणत हुन्छन् ।

वैज्ञानिकहरूले जनाएअनुसार सन् १९७० देखि यता तुफानको शक्तिमा ७० देखि ८० प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । वातावरणमा बढेको तापक्रमको कारण विगतमा भइरहेको सन्तुलनमा गडबडी आएर यसरी तुफानको शक्ति बढेको हो । अन्य सामान्य आँधीको गति भने ३० प्रतिशत बढेको छ । जलवायु परिवर्तनकै कारण तुफानका कारण धेरै वर्षा हुने र बढी आउने गरेको छ । यसले जनजीवन अझ बढी कठिन बन्दै गएको छ ।

फिलिपिन्सकै हकमा यस खालको तुफानले बारम्बार क्षति गरेको छ । कतिसम्म भने राहतका लागि त्यहाँ पुग्नेहरू पनि आत्तिएर फर्केका छन् । राहत बाँड्न गएको समयमा धेरैजना घरबाट बाहिर निस्कनै डराएर राहत नपाएका घटना पनि छन् ।

सन् २०१२ मा यसै किसिमको तुफानले फिलिपिन्सको जनजीवन तहसनहस बनाउँदा राष्ट्रसङ्घको सहयोगी दस्ता पुगेको थियो । ‘बोफा तुफान’ले दुख दिएको समयमा राहत समूह फर्किसकेपछि बालकहरू सडकमा मागेर बसेका थिए ।

यसअघि पनि तुफानले निम्त्याएको थियो संकट

इतिहासमा थुप्रै यस्ता तुफान छन्, जसलाई मानिसले वर्षौँसम्म सम्झने गरेका छन् । ८ अक्टोबर १८८१ मा हाइपहोङ नामको तुफान देखिएको थियो । नरसंहारकारी यो तुफानले भियतनाममा झण्डै ३ लाख जनाको ज्यान लिएको थियो ।

नीना नामको तुफान सन् १९७५ को जुलाई ३० मा चीनमा देखिएको हो । यो तुफानमा आँधीभन्दा बढी बाढीको प्रभाव थियो । यसले लहर र बाँधहरू धेरै भत्काएको थियो । यस तुफानले २ लाख २९ हजार जनाको लिएको बताइन्छ ।

यस्तै सन् २०१३ को फिलिपिन्समा देखिएको हाइयान नै अहिलेसम्मको सबैभन्दा घातक तुफान हो । यसलाई क्याटोगोरी फाइभको तुफान पनि भन्ने गरिएको थियो । यसको गति ३१५ किलोमिटर प्रति घण्टा थियो ।

सन् १९५९ को २० सेप्टेम्बरमा सुरु भएको भेरा तुफान पनि क्याटोगोरी फाइभ अन्तरगतकै हो । एकैपटक भीषण वर्षा, बाढी र हुरीसहित जनजीवनलाई तहसनहस बनाउने गरी सो तुफान आएको थियो । जापानमा प्रभाव पारेको यो तुफानले १५ लाख जनालाई घरबार विहीन बनाएको थियो भने ५ हजार जनाको ज्यान लिएको थियो ।

सन् १९५८ को सेप्टेम्बर २० मा इदा नामको तुफानले ठूलो धनजनको क्षति गरेको थियो । यसले जापानका २ हजार १ सय १८ घर भत्काएको थियो । थुप्रै सडक पनि पुनर्निर्माण गर्नैपर्ने अवस्था सिर्जना गरेको थियो । सो तुफानले १ हजार २ सय ६९ जनाको ज्यान लिएको थियो भने १२ हजारलाई घरबारविहीन बनाएको थियो ।

सन् १९५९ मै जापान र दक्षिण कोरियामा देखिएको सहारा तुफानले ८ सय ४० जनाको ज्यान लिएको थियो । यसले धेरै कृषि बाली नोक्सान गरेको थियो । यसको दुई वर्षपछि मात्र जापान र ग्वामको सीमा क्षेत्रमा नेन्सी नामको तुफान आएको थियो । लामो समय रहेको यो तुफानले १ सय ९१ जनाको ज्यान लिएको थियो ।

त्यस्तै सन् १९६२ मा हङकङमा आएको वान्डा तुफानले पनि जनजीवनलाई त्यत्तिकै असहज बनाएको थियो । यसले २ हजार डुङ्गा बगाएको थियो भने ७२ हजार नागरिकलाई घरबारविहीन बनाएको थियो । यसै तुफानका कारण १ सय ३० जनाको ज्यान गएको थियो ।

प्रकृतिको देन र संहारको कुनै सीमा नै हुन सक्दैन । मानिसको काम केवल सचेतना अपनाउने मात्र हो । पछिल्लो वर्ष जलवायु परिवर्तनका कारण थुप्रै प्राकृतिक विपत्ति देखिए । हाम्रो बेवास्ताका कारण यस्ता थुप्रै सङ्कट हामीले झेल्नुपर्ने अवस्था निकट भविष्यमा आउन सक्ने देखिएको छ ।

–एजेन्सीहरुको सहयोगमा

 

प्रकाशित मिति : ७ पुस २०७८, बुधबार  १२ : ४६ बजे

कोहलपुर-सुर्खेत प्रसारण लाइन : रूख कटान प्रक्रिया सुरु

काँक्रेविहार– कर्णालीको विद्युतीकरणका लागि क्रान्ति ल्याउने उद्देश्यले निर्माण कार्य थालिएको

दक्षिण अफ्रिकामा बस दुर्घटना, ४५ जनाको मृत्यु

काठमाडौं– दक्षिण अफ्रिकाको उत्तरपूर्वी लिम्पोपो प्रान्तमा बिहीबार भएको बस दुर्घटनामा

उत्तरपुस्तिका हराएको विषयमा छानबिन गर्न त्रिविले बनायो उच्चस्तरीय समिति 

काठमाडौं – त्रिभुवन विश्वविद्यालयले स्नातक तह प्रथम वर्षको मानविकी तथा

कांग्रेसद्वारा आदिवासी जनजाति र सहकारी विभागमा सदस्य मनोनीत

काठमाडौं– नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले पार्टीको विधानबमोजिम आदिवासी जनजाति

ज्येष्ठ नागरिकलाई निःशुल्क दाँत उपहार 

भोजपुर– भोजपुरको अरुण गाउँपालिकाले ज्येष्ठ नागरिकको दाँत फेरिदिएको छ।  वृद्धावस्थामा