नवलपुर– बुटवल—नारायणघाट सडक खण्ड विस्तारको ठेक्का पाएको चिनियाँ ठेकेदार कम्पनी गरेको ‘चाइना स्टेट इन्जिनियरिङ कर्पोरेशन’ प्रारम्भिक चरणबाटै विवादमा पर्दै आएको छ ।

काम शुरू भएको दुई वर्ष वितिक्दा ४ प्रतिशत मात्रै काम सम्पन्न भएको छ । कर्पोरेशन नेपाली मजदुरमाथि आक्रमण गर्ने तथा तलब नदिने जस्ता व्यवहारले विवादमा तानिँदै आएको छ ।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले दुई वर्षअघि चैत ८ गते ‘बुटवल–नारायणघाट सडक खण्ड विस्तार’ को शिलान्यास गरेका थिए । सम्झौताअनुसार आयोजना अब डेढ वर्षभित्र सम्पन्न भइसक्नुपर्ने भए पनि कम्पनीले काममा विलम्ब गर्न थालेपछि सडक आसपासका बासिन्दाविरोधमा उत्रिन थालेका छन् ।

कम्पनीले काममा ढिलासुस्ती गर्दा वायु प्रदूषण भएको भन्दै जिल्ला प्रशासन कार्यालय र  सम्बन्धित अन्य निकायमा धेरै पटक भनको पनि सुनुवाइ नभएको विनयी त्रिवेणी गाउँपालिका २ का वडाध्यक्ष विष्णुप्रसाद ढकालले बताए ।

‘ठेकेदार कम्पनीसँग २० पटकभन्दा बढी मिटिङ गरियो,’ वडाध्यक्ष ढकालले भने, ‘अति भएर स्थानीयले गाउँपालिकाको कार्यालयमा नै ताला लगाएका थिए ।’

दुम्किबासको ज्यामिरेस्थित वडा नम्बर २ को कार्यालयमा तालाबन्दीपछि सम्बन्धित निकायमा परेको दबाबले ज्यामिरे क्षेत्रमा सात दिनभित्र काम शुरू भएको ढकालले बताए । जनताले विरोध नगरी उनीहरुले काम नै नगर्ने उनको भनाइ छ ।

बाटो दाउन्ने क्षेत्रमा सबैभन्दा बिग्रिएको छ । गत असारदेखि सडक भत्किएर कहिले हिलाम्मे र कहिले धुलाम्मे हुँदा पनि बेवास्ता हुँदै आएको स्थानीयवासीको भनाइ छ । सकड धुलाम्मे हुँदा बसिसक्नु अवस्था नभएको दाउन्नेका विष्णु गुरुङले बताए ।

स्थानीय बासिन्दा र स्थानीय जनप्रतिनिधि मात्र होइन, चिनियाँ ठेकेदार कम्पनीको कामबाट गाउँपालिका अध्यक्ष डम्बरबहादुर जिसी पनि सन्तुष्ट छैनन् ।

दाउन्नेको सात किलोमिटर क्षेत्रमा बाटो निर्माण चाँडै सम्पन्न गर्नुपर्न र प्रदूषण नगरी काम गर्नुपर्ने कुरा सम्झौता उल्लेख भए पनि त्यसो नभएपछि स्थानीयवासी विरोधमा उत्रिनु परेको गाउँपालिका अध्यक्ष जिसीले बताए ।

आफूले पनि पटकपटक सम्बन्धित निकायको ध्यानाकर्षण गर्ने गरेको जिसीको भनाइ छ । दबाब नदिईकन काम नगर्ने अवस्था देखिएको उनले बताए ।

दाउन्नेमा काम गर्दै गरेका कामदारलाई ठेकेदारले दाउन्ने पश्चिम बर्दघाटतर्फ लगेपछि दाउन्नेमा मङ्गलबार स्थानीयवासीले राजमार्गमा गाडी रोकेर कर्पोरेशनको विरोध  गरेका थिए ।

तेल र माटो चोरीको आरोप अनुसन्धानमै

एक महिनाअघि कामदारले तेल र माटो चोरेको आरोप लगाउँदै चिनियाँ ठेकेदारहरुले कम्पनीको रजहरस्थित कार्यालय परिसरभित्रै नेपाली कामदारलाई कुटपिट गरेका थिए ।

नेपालीहरुलाई मरणासन्न हुने गरी चिनियाँहरू कुटेपछि कामदारहरूले जिल्ला प्रशासन कार्यायमा लिखित उजुरी दिएका थिए । उनीहरूले चोरी गरेको आरोप अझै प्रमाणित भएको छैन ।

यो विषयमा अनुसन्धान अन्तिम चरणमा पुगेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय नवलपुरका प्रहरी नायव उपरीक्षक दिलीपकुमार गिरीले बताए । यसबारेमा इलाका प्रहरी कार्यालय गैडाकोटले अनुसन्धान जारी राखेको र अनुसन्धान अन्तिम चरणमा पुगेको प्रहरी प्रवक्तासमेत रहेका गिरीको भनाइ छ ।

उनले केही दिनभित्रै प्रतिवेदन सार्वजनिक गरिने बताए । गिरीले आरोपित मजदुरहरू पनि काममा रहेको बताए ।

तलब नपाउँदा मजदुर आन्दोलित

गत वर्ष चैतमा कोरोना संक्रमणका कारण ठप्प भएको काम ६ महिनापछि शुरू भए पनि तलब नपाएको भन्दै मजदुरहरू पटकपटक आन्दोलनमा उत्रिएका थिए ।

नवलपुरका प्रमुख जिल्ला अधिकारी र प्रहरी प्रमुखसहितको रोहबरमा लिखित सहमति भएपछि मजदुरहरू काममा फर्किएका थिए । त्यसपछि पनि तलब रोकेपछि पटक पटक मजदुरहरुले काम रोकेका थिए ।

यो सडक बुटवल—दाउन्ने र दाउन्ने—गैँडाकोट गरी दुई खण्डमा विभाजन गरी काम थालिए पनि ठेकेदार कम्पनी ‘चाइना स्ट्रेट इन्जिनियरिङ कर्पोरेशन’ ले बेलाबेलामा अनेक कारण देखाएर ढिलासुस्ती गर्दै आएको छ ।