काठमाडौँ : देशभर चुनावको मतदान चलिरहेको छ । प्रदेश र प्रतिनिधि सभा चुनावको रौनक बढेका बेला देशभर धमाधम मतदान भइरहेको हो । मतदानका क्रममा यसपटक केही फरक दृश्य देखिएका छन् ।

मतदानको दिन मात्रै होइन, यसपटकको चुनाव घोषणा भएलगत्तै पनि केही फरक र नौला दृश्य देखिएका थिए । जुन हेर्दा सामान्य मात्रै होइन, ऐतिहासिक बन्ने लहरमा छन् ।

यसपटकको चुनावमा नयाँ उम्मेदवारको ह्वात्तै चर्चा, युवा र स्वतन्त्र उम्मेदवारको लहर तथा मतदातामा समेत युवा तथा स्वतन्त्र युवामा बढेको क्रेज नयाँ दृश्य हुन् । त्यसबाहेक प्रचारको शैली, आम मतदातामा युवाहरुप्रति बढेको आशा र भरोसा तथा युवाहरूलाई समर्थन गरेको परिदृश्य विशुद्ध नयाँ र विशेष हुन् ।

यसपटक त्यस्ता धेरै दृश्य देखिएका छन्, जसले आम मतदाताको सोच र मतदान गर्ने शैली बदलिएको छ । चुनावमा पैँसा नै सबथोक हो भन्दा पनि सोच, शैली, योजना, भिजन र नयाँ केही गर्छु भन्ने युवालाई धेरै प्राथमिकता दिइएको पाइएको छ ।

२०७४ सालको चुनाव र अहिले २०७९ सालमा देखिएको तीन मुख्य फरक दृश्यको संक्षिप्त चर्चा गरौँः

१. युवा र स्वतन्त्र उम्मेद्वारको लहर

पाँच वर्षअघि देशमा मुख्य दलहरुकै दबदबा थियो । त्यसमा पनि शीर्ष नेताहरुको मात्रै चर्चा बढी हुने गर्दथ्यो । पाँच वर्षअघि एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले वाम गठबन्धन गरेका थिए ।

चुनावपछि पार्टी एकता गर्ने घोषणासहित होमिएका दुई शीर्ष नेताको चुनावी दौडधुप नै मुख्य चर्चामा थियो । तर त्यो गठबन्धन चुनाव र एकता भएको तीन वर्षपछि टुट्यो । वाम गठबन्धन टुटेर प्रचण्ड, शेरबहादुर देउवा र माधव नेपालको नयाँ गठबन्धन बन्यो । जसले अहिलेको अवस्था सिर्जना गरिदियो ।

तर यो भन्दा पनि यसपटक देखिएको सबैभन्दा फरक र नयाँ दृश्य भनेको युवा र स्वतन्त्र युवा उम्मेदवारको लहर हो । यसपटक राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी गठन गरेर रवि लामिछाने चुनावी राजनीतिमा होमिए ।

टेलिभिजन कार्यक्रम छाडेर सोझै राजनीतिमा आएका रविले आफ्नो चर्चा र नेपाली राजनीतिको परिचर्चा दृश्यलाई थोरै भएपनि परिवर्तन गरे । रविसँगै सागर ढकाल, शोविता गौतम, पुकार बम, शिशिर खनाल लगायतका युवाहरूले पनि धेरै रुपमा राजनीतिक कोर्स युवामा केन्द्रित गरे ।

यसअघिका चुनावमा जति चर्चा प्रचण्ड, माधव नेपाल, शेरबहादुर देउवा र प्रचण्डको हुन्थ्यो । त्यति नै चर्चा युवा र स्वतन्त्र उम्मेदवारको भइरहेको छ । यसपटकको चुनावमा रवि लामिछानेले देश दौडाहा गर्दा त्यति नै चर्चा र युवाहरूको समर्थन पाए ।

यो यसअघिका चुनावमा देखिएको थिएन । यसपटक जति देखियो, त्यो फरक र विशुद्ध युवा केन्द्रित छ । जुन मतदानको दिनसम्म पनि जारी छ । यसपटक युवा र स्वतन्त्र उम्मेदवारीले चुनावी परिणाममा पनि फरक पार्नेछ ।

२. बालेन ब्राण्ड र लौरो अभियान

यसपटक देखिएको अर्को नयाँ र फरक दृश्य हो, बालेन ब्राण्ड र लौरो अभियान । गायक तथा र्यापर बालेन शाहले स्वतन्त्र उम्मेद्वारी दर्ता गरेर काठमाडौँ महानगरपालिकाको मेयर पद जिते । उनले त्यति सजिलै चुनाव जित्छन् भन्ने धेरैलाई लागेको थिएन ।

तर उनले स्वतन्त्र उम्मेद्वारी दिएर काठमाडौँका लाखौँ जनताको मन जितेर चुनाव जिते । चुनाव जितेपछि उनले काम गर्ने शैली र राजनीतिप्रति केही फरक दृष्टिकोण अघि सारे । बधाई खाने र कार्यक्रममा प्रमुख अतीथि मात्रै बन्ने होडबाट उनी पछि हटे ।

आफूले तय गरेका कामलाई उनले प्राथमिकता दिए । उनले लौरो चुनाव चिन्ह लिएर जितेपछि यसपटकको प्रदेश र प्रतिनिधिसभा चुनावमा लौरो अभियान नै चल्यो । त्यो भन्दा बढी उम्मेद्वारी दर्ता गराएका धेरैले बालेन शैली पछ्याए ।

एक किसीमले बालेन ब्राण्ड नै चल्यो । बालेनकै स्टाइलमा चुनाव प्रचार गर्ने, स्वतन्त्र उम्मेद्वारी दिने, राजनीतिप्रति युवाहरुको आकर्षण बढाउने, जित्छु भनेर आत्मविश्वास बढाउने, उस्तै परे यति मत ल्याएर चुनाव जित्छु भन्ने जस्ता लहर धेरै चले ।

काठमाडौँमा स्वतन्त्र उम्मेद्वारी दर्ता गराएका मिलन पाण्डे, रन्जु दर्शना, राप्रपाबाट उम्मेद्वारी दर्ता गराएका ज्ञानेन्द्र शाहीले त बालेनकै शैलीमा यति मत ल्याएर चुनाव जित्छु भन्ने दाबी समेत गरेका छन् । यसअघि बालेनले ९० हजार मत ल्याएर चुनाव जित्छु भनेका थिए । तर उनले झण्डै ६२ हजार मत ल्याएर चुनाव जिते ।

सुरुमा बालेनले पाएको लौरो चुनाव चिन्हकै कारण धरानमा हर्क साम्पाङ र धनगढीमा गोपाल हमालले चुनाव जितेका थिए । अहिले बालेनकै त्यो लौरो चुनाव चिन्हबाटै हौसिएर धेरैले उम्मेद्वारी घोषणा गरेर बालेन ब्राण्ड बनाए । अनि सुमन सायमी लगायतका युवाहरुले लौरो अभियान नै चलाएका छन् । लौरो अभियानले यसपटकको चुनावमा थोरै भएपनि परिवर्तन ल्याउने सम्भावना बढेको छ ।

यद्यपि यो चुनाव चिन्ह हाम्रो नेपाली पार्टीले लिएको छ । यो पार्टीबाट चुनाव चिन्ह लिँदै धेरैले उम्मेदवारी दर्ता गरेर आफूलाई युवा तथा स्वतन्त्र उम्मेदवारका रुपमा चुनाव प्रचार गरेका थिए ।

३. मतदाताको फेरिदो सोच र शैली

यसअघिका चुनावमा राजनीतिक दलका पार्टीहरूलाई नै भोट दिने प्रचलन थियो । नेताहरूले केही गर्न नसक्ने भनेर आलोचना गरेपनि अन्तिममा अरु विकल्पभन्दा राजनीतिक पार्टीका उम्मेदवारलाई भोट दिने मतदाताको शैली यसपटक फेरिएको छ ।

यसपटक धेरै मतदाताले स्वतन्त्र, युवा र विषयगत विज्ञलाई भोट दिने बताइरहेका छन् । स्वतन्त्र युवाहरूको लहर चलेका बेला धेरै मतदाताले बुढा नेताहरुलाई भन्दा युवा तथा स्वतन्त्र युवाहरुलाई मतदान गर्ने बताइरहेका छन् । सोही अनुसार मतदान गर्ने युवाको संख्या पनि बढ्दो छ ।

विगतका चुनावमा दलका उम्मेदवारले बाँडेको पैँसा लिएर तथा मासु र रक्सी खाएर भोट हाल्ने प्रवृत्ति बढेका बेला यसपटक स्वतन्त्र रुपमा आफ्नो मतदानको सदुपयोग गर्ने भन्दै युवालाई नै भोट हाल्ने आकर्षण बढेको छ ।

यसअघिका चुनावमा पैसा लिएर भोट हाल्ने प्रवृत्ति चरम बढेका बेला यसपटकको चुनावमा आफ्नो मत आफैँ र सक्षम उम्मेदवारलाई हाल्ने चर्चा व्यापक बनेको छ । जसले गर्दा यसपटकको चुनावमा आम मतदाताको सोच र शैलीमा धेरै परिवर्तन आएको देखिन्छ । यद्यपि मतदातामा विवेकको प्रयोग गर्ने सम्भावना बढेपनि गठबन्धन गरेका कांग्रेस, माओवादीकै उम्मेदवारले जित्ने सम्भावना पनि उत्तिकै छ ।

तर समानुपातिक भएपनि यसपटक नयाँ, स्वतन्त्र र केही पार्टीले राम्रै मत ल्याउने सम्भावना बढेको छ ।