काठमाडौँ : अहिले मनसुन र गर्मीको मौसम चलिरहेको छ । यो मौसमले हाम्रो स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पनि पारिरहेको हुन्छ । मौसम परिवर्तन हुने क्रममा हामीलाई घाँटी दुख्नु, चिसो लाग्नु सामान्य कुरा हो । तर कहिलेकाँही यो समस्याले धेरै तनाव दिन पनि सक्छ । नाक, कान र घाँटीको समस्याले पनि घाँटीमा खसखस हुन्छ । सामान्यजस्तो लागे पनि घाँटीमा खसखस हुनु गम्भीर रोगको लक्षण पनि हुन सक्छ । धेरै नै गाह्रो भयो भने चाँडोभन्दा चाँडो त्यसको उपचार गराउनु नै उचित हुने चिकित्सकले बताएका छन् । कोसी अस्पतालमा कार्यरत नाक, कान घाँटी रोग विशेषज्ञ डाक्टर रौनक दाहालसँग खबरहबका लागि विना न्यौपानेले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंशः

पछिल्लो समय घाँटी दुख्ने वा खसखसाउने समस्या धेरै बढेको छ । यस्ता समस्या लिएर बिरामी कत्तिको आउनुहुन्छ ?
यो मौसममा धुलो धुवा, चिसो, कुकुर बिरालोको रौँहरूले गर्दा धेरै घाँटी दुख्ने वा खसखसाउने बिरामीहरू धेरै आउनु हुन्छ ।

घाँटी दुख्ने वा खसखसाउने समस्या कतिको फरक हुन्छ ?
यो कतिपय रोगमा सँगसँगै हुन्छ । कतिपयमा छुट्टै हुन्छन् । यदि पानीको कमीले गर्दा डिहाइड्रेसनले भएर प्रेसरको औषधिले, एलर्जीले ग्यास्ट्रिकले गर्दा खसखसाउने भएको हो भने त्यो दुखाइहरू नहुने हुन्छ । अरूमा क्यान्सरले भएको, इन्फेक्सनले गर्दा भएको हो भने दुखाइ पनि हुन्छ ।

तपाई कार्यरत अस्पतालमा कस्तो व्यक्तिमा यो समस्या धेरै देखिएको छ ?
वृद्ध व्यक्तिहरूमा रोगसँग लड्न सक्ने क्षमता कम भएको कारणले छिटो इन्फेक्सन हुने देखिन्छ । तर बच्चादेखि जुनसुकै उमेर समूहका बिरामीहरू आउनु हुन्छ ।

यो समस्यालाई कसैले टन्सिल पनि भन्नु भएको छ । यो तिन ओटै समस्या एउटै कारणले हुने हो ?
घाँटी खसखसाउने टन्सिलको इन्फेक्सन अर्थात टन्सिल पाक्ने समस्या हो । त्यो चाहिँ सुरुवातमा घाँटी खसखसाउनेबाट हुन्छ पछि गएर दुख्ने खाना खादा दुख्ने हुन्छ ।

यो समस्या भए पछि हामीले घरमा नै कसरी उपचार गर्न सकिन्छ ?
घरमा चिसो नखाने धुलो धुवाबाट टाढा रहने मनतातो पानीमा नुन राखेर कुल्ला गर्ने मह खाने झोलिलो कुरा खाने गर्नुपर्छ ।

अस्पताल गएपछि उपचार कस्तो हुन्छ ?
पहिला हामीले के कारणले भएको हो त्यो इन्डोस्कोपी गरेर र्हेर्छौँ । के को एलर्जीले गर्दा भएको हो । त्यो पता लगाउँछौँ, धूम्रपान सेवन गरेको छ भने त्यसलाई रोक्छौँ । प्रेसको औषधिले गर्दा हो भनी छुट्याउछौँ ।

समयमा नै उपचार नगरेपछि जोखिम कस्तो हुन सक्छ ?
कतिपयलाई क्यान्सरको कारणले पनि भएको हुन सक्छ । त्यसले पछि गएर ठुलो घाउ हुने र पछि गएर विकराल अवस्था ल्याउँछ । ग्यास्ट्रिकले गर्दा हो भने पछि गएर अल्सर पनि हुन सक्छ । कतिपय सामान्य हुन सक्छ । कतिपयको गाह्रो हुन्छ । यदि धेरै घरेलु उपचार गरेर पनि निको भएको छैन भने घाँटी खसखसाउने साथ साथै दुख्ने पनि बोली भासिने छ भने अस्पताल जानु नै बेस हुन्छ ।

यो फ्रिजमा राखेको वा चिसो खानेकुरा खायो भने पनि समस्या आउँछ ?
चिसोको एलर्जी जुन कोल्ड एलर्जी भनिन्छ त्यसले चिसोको एलर्जी भएको मान्छेलाई यसले असर गर्दछ । घाँटीको पाछिएको रातो पना जुन पाक्ने अवस्थाहरू आउने तातोले कम गर्छ । चिसोले ब्याक्टेरियाहरू बढाउने हुन्छ ।

कतिपयले फ्रिजमा राखेर खानेकुरा खाएपछि वा कतिपयले यो जति खाना वा पानी तताएर खाएपनि घाटी खसखसाउने समस्या रोकिदैन भनिन्छ, यसमा कतिको सत्यता छ ?
जे कुरा पनि फ्रेस नै खाएको राम्रो हुन्छ । धेरै समय फ्रिजमा राखेर खाँदा फुड पोइजन पनि हुन सक्छ ।

यो घाँटी खसखसाउने समस्यालाई मानसिक समस्याका रूपमा पनि हेरेको पाइन्छ, यसको वास्तविकता के हो?
मानसिक समस्याका कारणले पनि घाँटी खसखसाउने, अड्किने हुन्छ । ग्लोबस भन्ने एउटा रोग हुन्छ । सबै कुराहरू हेर्छौँ सबै कारणहरू नर्मल हुने तर बिरामीलाई अड्किने समस्या हुन्छ । र हामी पनि यो मानसिक कारणले हो भनेर मनोचिकित्सक कहाँ सल्लाह लिन पठाउँछौँ । यो जुन उमेरमा पनि हुन्छ ।

घाँटी दुख्ने वा खसखसाउने र टन्सिल भएर उपचार गर्नु भएको छ भने उहाँहरूले के के कुरामा ध्यान दिने त ?
पहिला हामीले के कारणले भएको हो पत्ता लगाउँछौँ । एलर्जीहरू के कारणले भएको हो त्यो बाट टाढा बस्ने । ग्यास्ट्रिकको कारणले भएको हो भने चिल्लो पिरो नखाने, खाना खाएको २ घण्टा पछि अग्लो सिरानी हालेर सुत्ने । पानीको मात्रा कम भएर भएको हो भने पानी र झोलिलो खाना खाने गर्नुपर्छ । धेरै बोल्ने मान्छेहरूमा पनि यो समस्या आउँछ त्यसैले आराम गर्दै बोल्ने । चुरोट रक्सी सेवन गर्ने मान्छे छ भने त्यो छोड्ने । सधैँ बिहान बेलुका मनतातो पानीमा नुन हालेर कुल्ला गर्ने गर्नुपर्छ । पर्याप्त मात्रामा व्यायाम गर्ने गर्नुपर्छ ।

अन्त्यमा, केही भन्न चाहनुहुन्छ ?
यो समस्या धेरै जनाको केसमा सामान्य हो । सामान्य भन्दै बस्दा कतिपय केसमा यसले पछि गएर विकराल अवस्था ल्याउँछ । लामो समय सम्म निको भएन भने अस्पताल जाने, चुरोट रक्सीको सेवन गरिन्छ भने त्यसलाई बन्द गर्नुपर्छ ।