काठमाडौँ : इतिहासले पर्यटनको महत्व दर्शाउँछ । वर्तमानले आवश्यकता र भविष्यले संरक्षण खोज्छ । चन्द्रागिरीका बारेमा धेरै इतिहास छन् । सबैभन्दा चर्चित इतिहास चाँही पृथ्वीनारायण शाहले नेपाल एकिकरण गनुपूर्व चन्द्रागिरी पुगेर तत्कालीन समयका कीर्तिपुर, ललितपुर र भक्तपुर जित्ने इच्छा पालेका थिए ।

उनले इच्छा पालेर लामो लडाई गरेपछि जिते पनि । उपत्यका जितेर पृथ्वीनारायण शाहले गोरखाबाट राजधानी काठमाडौँ सारे । नेपाल एकिकरण विस्तार गरे । पूर्वदेखि पश्चिमसम्मका धेरै राज्य जितेर नेपाललाई एकतामा बाँधे ।

त्यो एकताको प्रतिक पृथ्वीनारायण शाह बने । जुन बाचा पृथ्वीनारायण शाहले चन्द्रागिरीमा गरेका थिए । डोलेश्वर महादेव रहेको चन्द्रागिरीमा मन्दिर छ । त्यो मन्दिर ऐतिहासिक र पृथ्वीनारायण शाहको किंवदन्तीले भरिएको थियो ।

तर पूर्वाधार नहुँदा गुपचुप मात्रै थियो । फाट्टफुट्ट पर्यटक पुग्थे । खासै प्रचार थिएन । तर व्यवसायी चन्द्र ढकालको समूहले चन्द्रागिरी डाँडोलाई आधुनिक पर्यटकीय गन्तव्यका रुपमा विस्तार गरे । अर्बौ मूल्य हालेर अष्ट्रियन कम्पनीको केबलकार जोडे ।

आज काठमाडौँ उपत्यकामा सबैभन्दा नजिक रहेको केबलकार यात्रा गर्न मानिसहरु चन्द्रागिरी पुग्ने गरेका छन् । धार्मिक महत्वका साथै घुमघाम र काठमाडौँको गर्मी तथा उकुसमुकुसबाट राहत पाउन चन्द्रागिरी पुग्ने गरेका छन् ।

तीन हजार मीटरको उचाईमा रहेको चन्द्रागिरीले अहिले लाखौँ पर्यटक आकर्षित गरेको छ । चन्द्रागिरी हिल्स कम्पनी खडा गरेका व्यवसायी ढकाललाई आर्थिक रुपमा राम्रै मुनाफा दिएको छ । त्यो भन्दा बढी काठमाडौँका डाँडाहरुमा पर्यटनको असीमित सम्भावनालाई ढकालले उजागर गरेका छन् ।

वर्षेनी डाँडाकाँडाको हावापानी, मौसम र पर्यटकका लागि एक उत्कृष्ट गन्तव्य त्यसै खेर गइरहेका बेला चन्द्रागिरी मोडलले काठमाडौँ उपत्यकाका सबै डाँडाहरुमा उत्तिकै पर्यटकीय सम्भावना औँल्याएको छ । शिवपुरी डाँडादेखि पाइलट बाबा, स्वयंम्भु डाडा एक किसीमले अब पुराना गन्तव्यका रुपमा परिचित छन् ।

यी ठाउँमा नयाँ गन्तव्यका लागि निजी क्षेत्रको लगानी आवश्यक छ । जहाँ आधुनिक प्रविधि, फरक पर्यटकीय सुविधा र नयाँ नयाँ साहसिक पर्यटन सामग्री भएको खण्डमा काठमाडौँ उपत्यका फेरि आन्तरिक पर्यटनका लागि नयाँ गन्तव्य बन्न सक्थ्यो । जसमा सरकार र निजी क्षेत्रको पनि ध्यान जान आवश्यक देखिन्छ ।

विद्युतका कारण केबलकार सञ्चालनमा चुनौति

केही दिन पहिले राष्ट्रियसभाका अध्यक्ष गणेश तिमिल्सिना लगायतका पर्यटक चढेको चन्द्रागिरी केबलकार प्राविधिक कारणले रोकिएको थियो । विजुली अनियमित हुँदा केबलकार बन्द भयो । राष्ट्रियसभा अध्यक्ष तिमिल्सिना लगायत पर्यटकको उद्धार गर्नु परेको थियो ।

तर यो समाचार बाहिरिएपछि चन्द्रागिरी केबलकारका विषयमा अनेक समाचार बाहिर आए । शनिबार यो भ्रम चिर्न चन्द्रागिरी हिल्सका संस्थापक चन्द्र ढकाल आफैँले झण्डै सयजनाभन्दा बढी पत्रकार बोलाएर केबलकारका डब्बामा एकछिन रोके ।

जहाँ केबलकार रोकिदा कुनै त्यस्तो गाह्रो, साह्रो, अफ्ठ्यारो भएन । उल्टै पर्यटक बनेका पत्रकार फोटो भिडियो खिच्नतिर लागे । उनले यही भ्रम चिर्न पत्रकारलाई चन्द्रागिरी बोलाएका थिए । जुन उनले राम्रैसँग चिरे पनि ।

केबलकार रोकिदा कुनै किसीमको मानवीय क्षति नहुने भन्दै ढुक्क भएर चन्द्रागिरी केबलकार प्रयोग गर्न आग्रह गरे । केबलकार कम्पनी सुरक्षित रहने र केही गरि प्राविधिक त्रुटि लम्बिएको खण्डमा यात्रुलाई उद्धार गरेर रिसोर्टमा राखिने पनि बताए ।

‘तपाईले ढुक्क भएर केबलकार चढे हुन्छ । कुनै पनि प्राविधिक समस्या छैन । विश्वकै सुरक्षित कम्पनी हो’ उनले पत्रकार सम्मेलन गरेर चन्द्रागिरीमै भने, ‘एकछिन रोकिदा आत्तिनुपर्दैन । बरु चन्द्रागिरी डाँडा र काठमाडौँको दृश्य राम्रोसँग नियाल्न पाइन्छ ।’

चन्द्रागिरीमा केबलकारसँगै जीपलाइन, बच्चाहरुका लागि फनपार्क, सेल्फी स्पट, रिसोर्ट लगायतका सुविधा छन् । चन्द्रागिरीको अहिलेको पर्यटकीय दृष्टिकोण हेर्दा पर्यटकलाई राहत, व्यापारीलाई फाइदा र राज्यलाई राजश्व दिने डाँडाकाँडाको पर्यटन गन्तव्य फस्टाउन जरुरी छ ।

तर चन्द्रागिरी डाँडालाई सस्तोमा लिजमा दिने, प्रतिष्पर्धा नगराउने, पर्यावरणलाई ख्याल नगर्ने र पर्यटकमाथि केही महंगो शुल्क लाद्ने प्रवृत्ति भने सच्याउन जरुरी छ ।