आज चैत २०, २०७९, अंग्रेजी क्यालेन्डर अनुसार अप्रिल ३, २०२३ । तपाईंले थाहा पाउनुपर्ने आज संसारभर भएका प्रमुख घटनाहरू यसप्रकार रहेका छन्:

फिनल्याण्डमा भएको निर्वाचनमा कन्जरभेटिभ पार्टी पहिलो

फिनल्याण्डको प्रमुख कन्जरभेटिभ पार्टीले आइतबार भएको संसदीय निर्वाचनमा पहिलो स्थान प्राप्त गर्न सफल भएको छ । निर्वाचनमा दक्षिणपन्थी पपुलिस्ट पार्टी दोस्रो बनेको छ भने प्रधानमन्त्री सन्ना मारिनको सोसल डेमोक्र्याटिक पार्टीलाई तेस्रो स्थानमा राखेको छ ।

मतगणनाको अन्तिम परिणामले मध्यदक्षिणपन्थी राष्ट्रिय गठबन्धन पार्टी ९एनसीपी० लाई २०।८ प्रतिशत मतसहित पहिलो दल भएको देखाएको छ भने द फिन्सले २०।१ प्रतिशत मत प्राप्त गरेको छ । त्यस्तै सोसल डेमोक्र्याटले १९।९ प्रतिशत मत प्राप्त गरेको छ ।

शीर्ष तीन दलले करिब २० प्रतिशत मत प्राप्त गरेकाले कुनै पनि दल एक्लैले सरकार बनाउन सक्ने अवस्था देखिएको छैन । स्क्यान्डिनेभियन देश फिनल्याण्डको संसदमा २०० सिटका लागि २२ दलका दुई हजार ४०० भन्दा बढी उम्मेदवार चुनावी प्रतिस्पर्धामा थिए ।

“यो नतिजाका आधारमा फिनल्यान्डमा नयाँ सरकार गठनका लागि राष्ट्रिय गठबन्धन गर्न पार्टीको नेतृत्वमा वार्ता सुरु गरिनेछ,’ कन्जरभेटिभ पार्टीका उत्साही नेता पेटेरी ओर्पोले भने ।

सैँतीस वर्षको उमेरमा युरोपकी सबैभन्दा कान्छी नेतृ बन्न सफल मारिनले युक्रेनको समर्थन र नेटोमा सामेल हुन फिनल्यान्डको सफल आवेदनको पक्षमा वकालत गर्ने राष्ट्रपति सौली निनिस्तोको प्रशंसा प्राप्त गरेकी छिन् ।

फिनल्याण्डका पूर्व अर्थमन्त्री तथा सम्भावित नयाँ प्रधानमन्त्री ५३ वर्षीय ओर्पोले आफ्नो आगामी कार्यकालमा युक्रेनसँग आफ्नो देशको ऐक्यबद्धता बलियो रहने विश्वास दिलाए ।

ओर्पोले भने, “पहिले युक्रेनबारे हामी युक्रेनी जनताको साथमा छौं । हामी यो भयानक युद्ध स्वीकार्न सक्दैनौं । हामी युक्रेन, युक्रेनी जनता मद्दत गर्न आवश्यक सबै काम गर्नेछौँ किनभने तिनीहरूले हाम्रो लागि पनि लडेका छन् । यो स्पष्ट छ ।”

रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनलाई सङ्केत गर्दै उनले भने, “युक्रेनबाट रूस तत्काल फिर्ता हुनुको कुनै विकल्प छैन किनभने मस्कोको युक्रेनी जनतासँग हार हुनेछ ।”

रूससँग लामो सीमा जोडिएको फिनल्यान्डले यसै साताको सुरुमा नेटो सदस्य बन्ने अन्तिम अड्चन फुकाएको थियो भने गठबन्धनका सदस्य टर्की र हङ्गेरीले देशको सदस्यता लिने प्रयासमा हस्ताक्षर गरेका थिए ।

फिनल्यान्डको संसद एडुसकुन्टामा एनसीपीले ४८ सिट जितेको छ भने आप्रवासन र युरोपेली सङ्घविरोधी एजेन्डामा चलेको राष्ट्रवादी पार्टी फिन्सले क्रमशः ४६ सिट र मरिनको सोसल डेमोक्र्याट्सले ४३ सिट पाएका छन् ।

पर्यवेक्षकहरूका अनुसार यो परिणामले फिनल्यान्डको राजनीतिक परिदृश्यमा शक्ति परिवर्तन को अर्थ राख्छ किनकि यस राष्ट्रले अब राष्ट्रवादी स्वरको साथ नयाँ मध्य–दक्षिणपन्थी सरकार पाउने सम्भावना छ । सरकारले सन् २०१९ देखि देश तथा विदेशमा निकै लोकप्रिय प्रधानमन्त्री मारिनलाई मध्य वामपन्थी मन्त्रीमण्डलबाट प्रतिस्थापन गर्ने भएको छ ।

संसदमा बहुमत प्राप्त मन्त्रिमण्डल गठन गर्ने लक्ष्यका साथ आगामी दिनमा एनसीपीको नेतृत्वमा सरकार गठनका लागि वार्ता सुरु हुने अपेक्षा गरिएको छ ।

फ्रान्सका राष्ट्रपति म्याक्रोँले चीनको भ्रमण गर्ने

फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोँले चीनको भ्रमण गर्ने भएका छन । चीनका राष्ट्रपति सी जिन्पिङको निमन्त्रणामा उनी चीन आउन लागेको बताइएको छ ।

उनले यही अप्रिल ५ देखि ७ सम्म चीनको राजकीय भ्रमण गर्ने चिनियाँ विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता ह्वा चुनयिङले सोमबार जनाकारी दिएका छन् ।

भ्रमणको विस्तृत विषय र तालिका भने सार्वजनिक हुन बाँकी छ ।

‘आहार नियन्त्रण र डाइटिङले मस्तिष्कको कार्यक्षमतामा प्रभाव पार्छ’

आहार नियन्त्रण र परिवर्तन ९डाइटिङ० ले मस्तिष्कमा सञ्चार परिवर्तन हुने एक अमेरिकी अनुसन्धान रिपोर्टले देखाएको छ।

म्याक्स प्लाङ्क इन्स्टिच्युट फर मेटाबोलिज्म रिसर्च र हार्वर्ड मेडिकल स्कूलका अनुसन्धाताहरूले मुसामा गरेको अनुसन्धानका क्रममा यो पुष्टि गरिएको हो ।

डाइटिङका कारण भोकको भावनालाई मध्यस्थता गर्ने स्नायु कोषहरूले मस्तिष्क सञ्चार परिवर्तनको बलियो सङ्केत प्राप्त गर्छन्, जसले गर्दा मुसाहरूले आहार नियन्त्रणपछि धेरै खान्छन् र छिटो वजन बढाउँछन् ।

दीर्घकालीन रूपमा, यी निष्कर्षहरूले यो प्रवर्धन रोक्न औषधिहरू विकास गर्न मद्दत गर्न सक्छ र आहार नियन्त्रणपछि शरीरको वजन कम गर्न मद्दत गर्दछ ।

‘मानिसहरूले मुख्यतया डाइटिङको अल्पकालीन प्रभावलाई हेरेका छन् । हामी दीर्घकालीन रूपमा मस्तिष्कमा के परिवर्तन हुन्छ भनेर हेर्न चाहन्थ्यौँ, संस्थाका अनुसन्धाता हेनिङ फेन्सेलाउ भने ।

यसका लागि अनुसन्धानकर्ताहरूले मुसालाई आहार नियन्त्रणको अध्ययनका लागि छाने र मस्तिष्कमा कुन कोष परिवर्तन भयो भनेर मूल्याङ्कन गरे ।

विशेष गरी, उनीहरूले हाइपोथैलेमस नामक मस्तिष्कको केन्द्र भागमा रहेको सानो भाग र एजीआरपी न्यूरोन्स ९कोष०को एक समूहको परीक्षण गरेको बताए ।

हाइपोथैलेमसले मुटुको गतिविधि, शरीरको तापक्रम, भोक, निद्रा र ब्युँझिनेलाई नियमन गर्छ भने एजीआरपी न्यूरोन्सले भोकको भावनालाई नियन्त्रण गर्छ ।

उनीहरूले एजीआरपी न्यूरोन्सलाई उत्तेजित गर्ने न्यूरोनले मुसाहरू आहार नियन्त्रणमा हुँदा तौल बढेको सङ्केतहरू पठाएका जानकारी प्राप्त गरेका थिए । मस्तिष्कमा हुने यो गहिरो परिवर्तन आहार नियन्त्रणको लामो समयपछि पत्ता लगाउन सकिन्छ । यो–यो प्रभावलाई रोक्न अनुसन्धानकर्ताहरूले एजीआरपी न्यूरोन्स सक्रिय हुने मुसाहरूमा तन्त्रिका मार्गहरू चयन गर्न पनि सफल भए । यसले गर्दा आहारपछि तौल निकै कम भयो ।

फेन्सेलाउ भन्छन्, ‘दीर्घकालमा, हाम्रो लक्ष्य मानवका लागि उपचारहरू फेला पार्नु हो जसले डाइटिङ पछि शरीरको वजन घटाउन मद्दत गर्न सक्छ । यसको परिपक्व नतिजा प्राप्त गर्न, हामीले अन्वेषणलाई जारी राख्नेछौँ र हामी कसरी मानवमा तन्त्रिका मार्गहरूको सुदृढीकरणको मध्यस्थता गर्ने संयन्त्रहरू रोक्न सक्छौँ भन्ने पत्ता लगाउनेछौँ ।’

यो कामले तन्त्रिकामा फैलिएका कोष तथा रेखाचित्रले भोकलाई कसरी नियन्त्रण गर्दछ भन्ने कुराको जानकारी गराउँछ ।

हामीले पहिले माथिल्ला भागको न्यूरोन्सको एक प्रमुख सेट पत्ता लगाएका थियौँ जुन शारीरिक रूपमा एजीआरपी न्यूरोन्समा उत्तेजित गर्दछ ।

‘हाम्रो वर्तमान अध्ययनमा, हामीले पत्ता लगायौँ कि यी दुई न्यूरोन्सबीचको भौतिक न्यूरोट्रान्समीटर जडान, सिनाप्टिक प्लास्टिसिटी नामक प्रक्रियामा, डाइटिंग र वजन घटाउँदा धेरै बढ्छ, र यसले लामो समयसम्म अत्यधिक भोक निम्त्याउँछ,’ हार्वर्ड मेडिकल स्कूलका सह–लेखक ब्राडफोर्ड लोवेलले भने ।

बेरोजगारी र गरिबी बढेपछि दैनिक सयौं अफगान विदेश पलायन

तालिबानको शासनकालमा अफगानिस्तानमा गरिबी र बेरोजगारीको उच्च दरका कारण त्यहाँका बासिन्दाहरू रोजगारी खोज्न देश छोडेर विदेश जान बाध्य हुने गरेका टोलोन्यूजले जनाएको छ ।

त्यहाँका नागरिकले आफ्नो परिवारको पेट पाल्नका लागि गैरकानुनी रूपमा रोजगारीका लागि विदेश पलायन हुन बाध्य भएको बताएका छन् ।

सन् २०२१ को अगष्टमा तालिबानले अफगानिस्तानमाथि कब्जा जमाएपछि देशमा मानवीय सङ्कट धेरै गुणा बढेको छ । तालिवानको कडा प्रतिबन्धका कारण मानिसहरू बाँच्नका लागि देश छोडेर विदेशिनु परेको हो ।

हेरातका बासिन्दा अब्दुल खालिकले देशको दयनीय अवस्था र आर्थिक मन्दीप्रति दुःख व्यक्त गर्दै भने, “मलाई अफगानी सौर्य वर्ष १३९१ देखि अहिलेसम्म १६ पटक निर्वासित गरिएको छ । हामी कमजोर छौं र समस्यासँग जुधिरहेका छौं र हामीलाई बाहिर जान बाध्य पारिएको छ ।”

टोलोन्यूजका अनुसार बाघलाननिवासी नादिर आफ्नो पाँच जनाको परिवारका साथ अवैध रूपमा सीमा पार गरेर इरान जान खोजिरहेका छन् ।

नादिरले भजे, “यदि अफगानिस्तानमा रोटीको टुक्रा पाउन सकिन्थ्यो भने हामी किन अन्य देशमा जान्थ्यौं, हामी किन आफूलाई विस्थापित गरेर यो कठिन र खतरनाक बाटोमा जान्छौंरु”

नादिरका छोरा ताहिरले भने, “मेरी आमा अपाङ्ग भइसक्नुभएको छ र मैले उहाँको उपचारको लागि केही पैसा कमाउन विद्यालय जान छोडेको छु ।”

तालिवानका शरणार्थी तथा स्वदेश फिर्ती मन्त्री खलील रहमान हक्कानीले मानव तस्करले अफगान गरिब जनतालाई देश छोड्न उक्साउने गरेको दाबी गरेका छन् ।

तालिवान नेतृत्वको सरकारले अफगानिस्तानमा सत्ता आफ्नो नियन्त्रणमा लिएपछि विभिन्न राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गठनहरूले यस समूहको दमनको नीतिको आलोचना गर्दै आएका छन् ।

यसले गरिबी, बेरोजगारी र अतिवादलाई बढावा दिने, आतङ्कवादीहरूलाई प्रश्रय दिने र विश्व शान्ति र सुरक्षालाई खतरामा पार्ने उनीहरूले बताएका छन् ।