आज पुस १४ २०८० या अंग्रेजी क्यालेन्डर अनुसार डिसेम्बर ३०, २०२३ । तपाईँले थाहा पाउनुपर्ने आज संसारभर भएका प्रमुख घटनाहरू यसप्रकार रहेका छन् ।

उत्तरी भारत शीत लहरको चपेटामा
उत्तर भारतीय क्षेत्रमा चिसो बढ्दै गएको भारतको मौसम विज्ञान विभाग ९आईएमडी० ले शनिबार जनाएको छ । विभागले पञ्जाबको अधिकांश भागहरूमा ७–१० डिग्री सेल्सियसको दायरामा न्यूनतम तापमान रेकर्ड गरेको छ । राष्ट्रिय मौसम पूर्वानुमान एजेन्सीका अनुसार शनिबार बिहान दिल्ली, राजस्थान र मध्ये प्रदेशका लगाएतका क्षेत्रको तापक्रम ७–१० डिग्री सेल्सियसको बीचमा रहेको बताएको छ ।

कडा चिसोले उत्तर भारतको विशाल भागलाई चपेटामा परेको छ । बाक्लो कुहिरोले शहरहरू ढाकेको छ । स्थानीयहरू न्यानोको लागि आगोको वरिपरि झुम्मिरहेको दुश्य देखिन्छ । उत्तर प्रदेशको प्रयागराज, जयपुर, राजधानी लगायतका शहरहरू शनिबार बिहान शित लहरसंगै बाक्लो कुहिरो लागेको थियो ।

पञ्जाब, हरियाणा, दिल्ली, उत्तर प्रदेश, बिहार, उत्तर राजस्थान लगायतका क्षेत्रमा बिहानी समयमा बाक्लो कुहिरो भारतको मौसम विज्ञान विभाग ९आईएमडी० द्वारा कैद गरिएको थियो । मौसम विभागले डिसेम्बर ३० देखि जनवरी दुई सम्म जम्मू–कश्मीर–गिलगिट–बाल्टिस्तान– हिमाचल प्रदेश, उत्तराखण्डमा अधिक कुहिरो लाग्ने सम्भावना उल्लेख गरेको छ ।

बाक्लो कुहिरोका कारण यात्रुहरूले पनि कठिनाइको सामना गर्नु परेको छ । धेरै उडान तथा रेलहरू कम दृश्यताका कारण ढिलो र परिवर्तन भएका छन् । स्रोतका अनुसार शनिबार बिहान ८ः३० बजेसम्म दिल्लीको आईजीआई एयरपोर्टमा मौसमको अवस्थाका कारण करिब ८० उडानहरू ढिलाइ भएको बताइएको छ ।

बङ्गलादेशमा पेशागत दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या उच्च
बङ्गलादेशमा सन् २०२३ मा विभिन्न पेशागत दुर्घटनाहरूका कारण कूल १० हजार २ कामदारको मृत्यु भएको स्थानीय विकासमामिला हेर्ने एक संस्थाले जनाएको छ ।

बङ्गलादेश व्यवसायिक सुरक्षा, स्वास्थ्य, र वातावरण प्रतिष्ठानले शुक्रबार ढाकामा पत्रकार सम्मेलन गरी तथ्यांक सार्वजनिक गरेको हो । मृतकमध्ये सबैभन्दा बढी यातायात क्षेत्रका ६३७ जना कामदारको ज्यान गएको छ । २२०, निर्माण क्षेत्रका, १४९, कृषि क्षेत्रका १४६ र उत्पादन क्षेत्रका ९४ जनाको मृत्यु भएको रिपोर्ट गरिएको छ ।

यसैगरी, सन् २०२३ मा कार्यस्थलका घटनामा ५०२ जना गम्भीर घाइते भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ । तथ्याकअनुसार सन् २०२३ मा संस्थागत क्षेत्रमा ३२९ जनाको मृत्यु तथा २७७ जना घाइते भएका छन् । यसैगरी अनौपचारिक क्षेत्रमा एक हजार १०३ जनाको मृत्यु तथा दुई सय २५ जना घाइते भएका छन् ।

कार्यस्थलमा हुने मृत्युमा सडक दुर्घटना, विद्युत् चुहावट, आगलागी, भवन भत्किने, चट्याङ, ग्यास सिलिन्डर विस्फोट, हिंसा, कामदारमाथि हुने शारीरिक दुव्र्यवहारलगायत विभिन्न कारण पहिचान गरेको जनाएको छ ।

तथ्यांकले २०१३ देखि चालु वर्षको डिसेम्बर २८ सम्म कम्तिमा नौ हजार २६३ व्यक्तिले कार्यस्थलसँग सम्बन्धित दुर्घटनामा ज्यान गुमाएको जनाएको छ ।

संस्थाले पत्रपत्रिका, अनलाइन , टेलिभिजन, स्थलगत रिपोर्ट कर्मचारीहरूले गठन गरेको नेटवर्कलगायतबाट संकलित जानकारीको आधारमा प्रतिवेदन तयार गरेको बताएको छ ।

सुडानको स्वास्थ्य संकटबारे डब्लूएचओको चेतावनी
विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)ले सुडानमा गहिरिँदो स्वास्थ्य र मानवीय संकटसँग जुध्नका लागि तत्काल कदम चाल्न आह्वान गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई आर्थिक सहयोग बढाउन आग्रह गरेको छ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनका प्रमुख टेड्रोस अधानोम गेब्रेयेससले युद्धबाट प्रभावित सुडानी क्षेत्रका अधिकांश स्वास्थ्य संस्थाले युद्धका कारण काम गर्न नसकेको बताए ।

गत अप्रिल १५ देखि सुडानका सेना प्रमुख अब्देल फतह अल बुरहानले आफ्ना पूर्व सहयोगी रहेका अर्धसैनिक ¥यापिड सपोर्ट फोर्सेजका कमाण्डर मोहम्मद हमदान डग्लोसँग सशस्त्ररूपमा लडिरहेका छन् ।

सुडानको राजधानी खार्तूमको दक्षिणमा रहेको अल(जजिरा राज्यमा भएको द्वन्द्वपछि पाँच लाखभन्दा बढी मानिसले शरण लिएका थिए ।तर, यसै महिना अर्धसैनिक बलले राज्यको गहिराइमा पुगेर देशको बाँकी रहेका केही भागमध्ये एकलाई ध्वस्त पारिदिएपछि तीन लाखभन्दा बढी मानिस फेरि भाग्न बाध्य भएको संयुक्त राष्ट्रसङ्घले जनाएको छ । सशस्त्र द्वन्द्व स्थान र घटना डाटा परियोजनाको एक अनुमानअनुसार अप्रिलमा द्वन्द्व सुरु भएयता हिंसामा १२ हजारभन्दा बढी मानिसको ज्यान गइसकेको छ ।

टेड्रोसले भने, ‘रोगको फैलावट नियन्त्रण र कुपोषणको खतरालाई सम्बोधन गर्नेलगायत तीव्र स्वास्थ्य आवश्यकताहरूको साझेदारहरूसँग प्रतिक्रिया दिँदै डब्ल्यूएचओले प्रभावित जनसङ्ख्याको अत्यावश्यक स्वास्थ्य आवश्यकताहरू पूरा गर्न अन्तर्राष्ट्रिय समुदायबाट थप आर्थिक सहयोगको लागि पनि आह्वान गर्दछ ।’

संयुक्त राष्ट्रसङ्घका अनुसार कम्तीमा ७१ लाख मानिस विस्थापित भएका छन्, जसमध्ये १५ लाख सीमा पार गरेर छिमेकी मुलुकतर्फ भागेका छन् ।

इथियोपियाका पूर्व स्वास्थ्यमन्त्री टेड्रोसले सन् २०१७ देखि संयुक्त राष्ट्रसङ्घको स्वास्थ्य निकायको नेतृत्व गर्दै आएका छन् ।

मेक्सिकोमा रात्रिभोजमा गोली चल्दा छ जनाको मृत्यु
मेक्सिकोको उत्तरपश्चिमी क्षेत्रमा शुक्रबार एक पार्टीमा बन्दुकधारीले गोली चलाएपछि भएको झडपमा छ जनाको मृत्यु भएको छ ।

सोनोरा राज्यका अभियोजकको कार्यालयले भनेको छ, ‘हत्याको प्रयास, हत्या, स्वतन्त्रता हरण र आपराधिक सम्बन्धको लागि पक्राउ पुर्जी जारी गरिएका आपराधिक समूहको नाइकेविरुद्ध भएको प्रारम्भिक अनुसन्धानले देखाएको छ ।’

काजेमे नगरपालिकामा बिहानै भएको आक्रमणमा परी पाँच जनाको मृत्यु हुनुका साथै २६ जना घाइते भएका छन् । घटनामा आक्रमणकारी पनि मारिएको बताइएको छ ।

सन् २००६ देखि लागूऔषधसम्बन्धी हिंसामा परी चार लाख २० हजारभन्दा बढी मानिसको हत्या भइसकेको मेक्सिकोमा बन्दुकधारीहरूले सामाजिक जमघटलाई लक्षित गरेको इतिहास छ ।

गत डिसेम्बर १७ मा मध्य राज्य ग्वानाजुआटोमा मेक्सिकोका युवाहरूले भाग लिएको क्रिसमस पार्टीमा बन्दुकधारीहरूले अन्धाधुन्ध गोली चलाउँदा ११ जनाको मृत्यु भएको थियो ।

अमेरिकामा जासुसी चाइनिज बेलुन
यस वर्षको सुरुमा अमेरिकाको आकाशमा एउटा जासुसी बेलुन देखियो । यो बेलुन चीनले पठाएको बताइएको छ ।

सीएनएनका अनुसार एक अमेरिकी अधिकारीले खुलासा गरे कि चिनियाँ जासूस बेलुनले नेभिगेसन र स्थान सम्बन्धित डाटा चीनलाई फिर्ता पठाउन अमेरिकी इन्टरनेट सेवा प्रदायक प्रयोग भएको थियो । तर, समाचार अनुसार इन्टरनेट सेवा प्रदायकको नाम भने खुलाइएको छैन । बेलुनले अमेरिका पुग्दा बेइजिङसँग सञ्चार गर्न सक्ने क्षमता रहेको जनाइएको छ ।

एनबीसी न्यूजले पहिलो पटक रिपोर्ट गर्यो कि बेलुन सञ्चारको लागि अमेरिकी नेटवर्कहरूमा निर्भर रहेको थियो। अमेरिकी अधिकारीका अनुसार चीनमा गुप्तचर डाटा फिर्ता पठाउन नेटवर्क जडान प्रयोग गरिएको थिएन। यसको सट्टा बेलुनले पछि पुनः प्राप्तिको लागि इमेजरी र अन्य डेटा सहित जानकारी संकलन गर्न भने सक्दथ्यो ।

अमेरिकाले फेब्रुअरीमा चिनियाँ जासूस बेलुनलाई सफलतापूर्वक खसालेको थियो, जसले संकलन गरिएको जानकारीको विस्तृत विश्लेषण गरिएको छ, जुन बिश्लेषणबाट अमेरिकी कम्पनीले सो सुविधा चाइनिज बेलुनलाई उपलब्ध गराएको थियो ।

एफबीआइ र राष्ट्रिय गुप्तचर कार्यालयका निर्देशक दुवैले यस विषयमा टिप्पणी गर्न अस्वीकार गरेका छन । । सीएनएसले टिप्पणीको लागि वाशिङ्टनमा चिनियाँ दूतावासलाई सम्पर्क गर्यो। चीनले लगातार बेलुन मौसमको भविष्यवाणी गर्नको लागि थियो र आफ्नो बाटोबाट हराएर उता पुगेको हुन सक्ने प्रारम्भिक प्रतिक्रिया दिएको छ ।

सीएनएनले पहिले रिपोर्ट गरेझैँ अमेरिकी गुप्तचर समुदायले जासुसी बेलुन चिनियाँ सेनाले सञ्चालन गरेको बृहत् निगरानी कार्यक्रमको हिस्सा थियो भनेर मूल्यांकन गरेको छ ।

अमेरिकी अधिकारीहरूका अनुसार बेलुन फ्लीटले हालैका वर्षहरूमा कम्तिमा पाँच महाद्वीपहरूमा दुई दर्जनभन्दा बढी मिसनहरू प्रयोग गरिएको थियो । तर अमेरिकाले चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीका नेताहरूको बेलुन अमेरिका पठाउने मनसाय नभएको विश्वास गरेको छ ।

अघिल्लो रिपोर्टहरूले संकेत गर्दछ कि चीनियाँ कम्युनिष्ट पाटीका नेताहरूले घटनाको बारेमा निगरानी कार्यक्रमका सञ्चालकहरूलाई हप्काएकासमेत थिए।

यस वर्षको जुनमा, राष्ट्रपति जो बाइडेनले रिपोर्ट गरे कि चिनियाँ नेता सी जिनपिङ बेलुनको उपस्थितिबाट छक्क परेका थिए, अमेरिकाले यसलाई गोली हानेपछि सी धेरै विचलित भएँ किनभने उनलाई थाहा थिएन कि यो अमेरिका पुगेको छ ।

पुटिनका आलोचक नाभाल्नीका सहयोगीलाई ९ वर्षको जेल सजाय
रुसी अदालतले क्रेमलिनका आलोचक एलेक्सी नाभाल्नीका सहयोगीलाई साढे नौ वर्षको जेल सजाय सुनाएको छ ।

साइबेरियाको टम्स्क शहरकी वकिल र सांसद केसेनिया फडेयेभालाई चरमपन्थी संगठन चलाएको आरोपमा जेल सजाय तोकिएको उनको कानूनी टोलीले जनाएको छ। उनी युक्रेन युद्धका क्रममा पक्राउ परेकी पछिल्लो रुसी विपक्षी व्यक्तित्व हुन्।

न्यायाधीश खुद्याकोभले केसेनिया फडेयेभा विरुद्ध ९ वर्षको सजायको आदेश दिएका हुन् । फडेयेभाका समर्थकहरूले सामाजिक सञ्जाल साइट टेलिग्राममा यो सजायको पुनरावेदन गरिने उल्लेख गरेका छन् ।

रूसी अधिकारीहरूले नाभाल्नीको भ्रष्टाचार विरोधी फाउन्डेसनलाई सन् २०२१ मा अतिवादीको रूपमा तोकेका थिए । रूस सरकारले प्रभावकारी रूपमा यसलाई प्रतिबन्ध लगाएको मात्रै होइन, यसका सदस्यहरूलाई विभिन्न अभियोग लगाइ सो फाउन्डेसनका सदस्य कतिपयलाई कडा कारबाहीसमेत गरिएको छ ।

फडेयेभाले संगठनको स्थानीय अध्यायको नेतृत्व गरेकी थिइन् । सन् २०२० मा उनी टम्स्क नगरपालिका काउन्सिलमा निर्वाचित भइन्, जसलाई राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनको सरकारका विरोधीहरूका लागि उल्लेखनीय विजयको रूपमा हेरिएको थियो । सो निर्वाचनमा ठूलो मात्रामा चुनावबाट प्रतिद्वन्द्वीहरूलाई रोक्नका लागि पुटिनको सरकारले खोजेको थियो।

भ्रष्टाचार विरोधी फाउन्डेसनले गैरकानुनी घोषणा गरेपछि उनलाई डिसेम्बर २०२१ मा इन्टरनेट प्रयोग गर्न प्रतिबन्ध लगाइएको थियो । उनी अक्टोबरदेखि घरमै नजरबन्दमा थिइन् ।

इजरायलविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय अदालतमा मुद्दा
दक्षिण अफ्रिकाले इजरायलविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय अदालतमा मुद्दा चलाएको छ । अदालतमा हालै जाहेर भएको एक आवेदनमा दक्षिण अफ्रिकाले गाजामा इजरायलको कार्यलाई नरसंहारको रूपमा वर्णन गरेको छ ।

जाहेरीमा उल्लेख भए अनुसार प्यालेस्टाइनी राष्ट्रियता र जातीय समूहको ठूलो हिस्साको विनाश ल्याउन इजरायल लागिपरेको आरोप लगाइएको छ ।

दक्षिण अफ्रिकाले उक्त कार्यले संयुक्त राष्ट्रको नरसंहार महासन्धिको उल्लङ्घन गरेको समेत बताएको छ। दक्षिण अफ्रिकाले छिटो सुनुवाइको लागि आह्वान गर्दै भनेको छ कि– ‘अदालतले प्रारम्भिक रूपमा इजरायललाई गाजामा प्यालेस्टिनी जनतालाई मार्ने र गम्भीर मानसिक र शारीरिक हानि पुर्‍याउन बन्द गर्न तत्काल आदेश दिनुपर्छ।’

न्यायको अन्तर्राष्ट्रिय अदालत ९आईसीजी० एक संयुक्त राष्ट्र नागरिक अदालत हो, जसले देशहरू बीचको विवादहरूको न्याय गर्दछ। यो अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालत ९आईसीजी० भन्दा फरक छ, जसले युद्ध अपराधका लागि व्यक्तिहरूलाई अभियोग चलाउँछ।