काठमाडौं– नेकपा माओवादी केन्द्रले मंसिर १६ गते भएको उपनिर्वाचनबाट १० स्थानमा जित निकालेको छ । उपनिर्वाचन भएका ४२ मध्ये एक स्थानमा माओवादीका उम्मेदवार निर्विरोध भए ।

रुकुमपूर्वको पुथा उत्तरगंगा गाउँपालिका–२ मा कांग्रेस, एमालेका गठबन्धनका उम्मेदवार पछि हट्दा माओवादी उम्मेदवार जगत घर्ती निर्विरोध निर्वाचित भए ।

त्यसपछि ४१ ठाउँमा भएको उपनिर्वाचनमा माओवादीले १० ठाउँमा जितेको छ । परिणामका हिसाबले माओवादी दोस्रो भए पनि उसले यस पटक विगतका आधार इलाकामा धक्का ब्यहोरेको छ।

०७९ मा जितेका आधार इलाकाअन्तगर्त रुकुम, रोल्पा, जाजरकोटका वडाहरू माओवादीले गुमाएको छ । यसले सशस्त्र संघर्षका बेलाको आधार इलाकामै माओवादीले धक्का ब्यहोरेको आँकलन गरिएको छ ।

माओवादीले यस पटक एक गाउँपालिका अध्यक्ष, दुई गाउँपालिका उपाध्यक्ष र एक उपमेयरसहित सात वडाध्यक्ष जितेर दोस्रो स्थानमा बनाएको छ । ०७९ को निर्वाचनमा माओवादीले जितेका २ गाउँपालिका उपाध्यक्षसहित ८ जना तिजेको अवस्थामा यस पटक ३ स्थान थपेको छ । माओवादीले मोरङको ग्रामथान गाउँपालिका जितेर उत्साह भरेको छ ।

माओवादीले ०७९ मा रुकुमपूर्णको पुथा उत्तरगंगा गाउँपालिका उपाध्यक्ष, हुम्लाको सुर्केगाढ गाउँपालिका उपाध्यक्ष, महोत्तरीको रामगोपालपुर नगरपालिका–२ वडाध्यक्ष, हेटौँडा उपमहानगरपालिका–१२, जाजरकोटको कुसे गाउँपालिका–७ ,कालिकोटको तिलागुफा नगरपालिका–४ र दार्चुलाको दुहु गाउँपालिका–५ हुन् ।

जोगाएका स्थान

०७९ मा जितेका ८ स्थानमध्ये माओवादीले ०८१ मा जम्मा एउटा मात्रै जोगाउन सकेको छ । हुम्लाको सर्केगाड गाउँपालिका उपाध्यक्षमा देवकी तिम्सिना र रुकुमपूर्वको पुथा उत्तरगंगा गाउँपालिका उपाध्यक्षमा नरपुरा बुढाले यस पटक जितेकी छन् । तर २०७९ मा जितेका बाँकी ५ वटा वडा माओवादीबाट अरु दलले खोसे ।

मोरङको ग्रामथानमा विजयी माओवादीका नमोनारायण माझी

उपनिर्वाचनमा माओवादीले गुमाएका वडा

महोत्तरीको रामगोपालपुर नगरपालिका–२ मा एमालेबाट सकिबुल खाँ निर्वाचित
हेटौंडा उपमहानगरपालिका–१२ मा कांग्रेसबाट अर्जुनप्रसाद तिवारी विजयी
जाजरकोटको कुसे गाउँपालिका–७ मा कांग्रेसबाट खम्बबहादुर सिंह विजयी
कालिकोटको तिलागुफा नगरपालिका–४ मा नेमकिपाका खड्गराज शाही विजयी
दार्चुलाको दुहु गाउँपालिका–५ मा कांग्रेसका धनसिंह कुँवर विजयी
माओवादीले गुमाएका ५ स्थानमध्ये तीनवटा वडा कांग्रेसले खोसेको छ भने १–१ वटा वडा एमाले र नेमकिपाको पोल्टामा परेका छन् ।

माओवादीले जितेका स्थानीय तह

१.नमोनारायण माझी, कांग्रेसको ग्रामथान गाउँपालिका अध्यक्ष
२. देवकी तिम्सिना, हुम्लाको सर्केगाड गाउँपालिकाको उपाध्यक्ष (०७९ मा पनि)
३. देवका लामिछाने, जाजरकोटको नलगाड नगरपालिका उपमेयर (०७९ मा कांग्रेस)
४. नरपुरा बुढा, रुकुमपूर्व पुथा उत्तरगंगा गाउँपालिका उपाध्यक्ष (०७९ मा पनि)
५.नवीनकुमार बान्तवा राई, उदयपुरको त्रियुगा नगरपालिका–१२ उदयपुर (०७९ मा कांग्रेस)
६. सुनिल कापर केवट, धनुषाको धनुषाधाम नगरपालिका–१ (०७९ मा कांग्रेस)
७. कृष्ण घिमिरे, नुवाकोटको ककनी गाउँपालिका–२ (०७९ मा कांग्रेस)
८. विष्णुबहादुर मगर, गोरखाको गोरखा नगरपालिका–५ (०७९ मा एमाले)
९.नरबहादुर झाँक्री, डोल्पाको त्रिपुरासुन्दरी नगरपालिका–५ (०७९ मा एमाले)
१०. भरत घिमिरे, उदयपुरको बेलका नगरपालिका–९ (०७९ मा कांग्रेस)

यस पटक माओवादीले ०७९ मा कांग्रेस–एमालेले जितेका ८ ठाउँमा आफ्नो झण्डा गाडेको छ । मोरङको ग्रामथान गाउँपालिका अध्यक्ष माओवादीको पोल्टामा गएको छ त्यहाँ ०७९ मा कांग्रेसका जयप्रकाश गच्छदार विजयी भएका थिए । यस्तै, जाजरकोटको नलगाड नगरपालिकाको उपमेयर पनि कांग्रेसले जितेको थियो । यो पटक माओवादीले खोसेको छ ।

आधार इलाकामा धक्का
पूर्व र मध्य नेपालमा जित निकालिरहँदा माओवादीले रुकुम, रोल्पासहितका आधार इलाकामै हार भोग्नु परेको छ ।

माओवादी उपमहासचिव जनार्दन शर्माको गृहजिल्लासमेत रहेको रुकुमपश्चिमस्थित सानीभेरी गाउँपालिका–५ मा कांग्रेसले पकड राखेको छ । त्यहाँ आइतबार खत्रीले ५९० मत पाउँदा निकटतम् प्रतिद्वन्द्वी माओवादीका जसीराम बस्नेतले ५३७ मत ल्याए । त्यहाँ ०७९ को निर्वाचनमा कांग्रेसले जितेको थियो ।

यहाँ कांग्रेस–एमालेले गठबन्धन गरेर माओवादीलाई रोकेका छन् । माओवादीको पकड क्षेत्रमै माओवादी हार्नुलाई भने कार्यकताहरूले नै गम्भीर भनेका छन् ।

केही समयअघि रुकुममा भएको माओवादी जनसभा

माओवादीका अर्का उपमहासचिव वर्षमान पुन अनन्तको क्षेत्र रोल्पाको रुन्टीगढी गाउँपालिका–४ मा पनि कांग्रेसले पकड बनाएको छ । ०७९ मा पनि यहाँ कांग्रेसले जितेको थियो । यहाँ भूपमणि पुन मगर ६४३ मतसहित विजयी भएका छन् । यहाँ पनि माओवादी तेस्रो भएको छ । दोस्रो भएका एमालेका उम्मेदवार बेगम पुनले ५३५ मत ल्याए ।

अर्का माओवादी नेता शक्ति बस्नेतको गृहजिल्ला जाजरकोटमा नलगाढको उपप्रमुख जिते पनि कुशे गाउँपालिका–७ मा भने कांग्रेसका खम्बबहादुर सिंह विजयी भए । सिंहले ३४७ मत ल्याउँदा उनका निकटतम् प्रतिद्वन्द्वी माओवादीका गोरखबहादुर नेपाली ३३२ मतमा समेटिए ।

कालिकोटको तिलागुफा नगरपालिका–४ मा पनि माओवादीले आफ्नो क्षेत्र बचाउन सकेन । जहाँ अप्रत्यासित रुपमा नेमकिपाले जितेको छ । यहाँ खड्गराज शाही विजयी भए । उनले १४३ मत ल्याउँदा एकीकृत समाजवादीको साथ पाएको माओवादीका नैशोभा शाही ११५ मै खुम्चिइन् । यहाँका अन्य दुई वडामा पनि नेमकिपाका वडाध्यक्ष छन् । तर पहिला जितेको वडा पनि माओवादीले जोगाउन सकेन ।

मकवानपुर पनि माओवादीको उर्वर भूमि हो । हेटौंडा उपमहानगरपालिका–१२ मा कांग्रेसका अर्जुनप्रसाद तिवारी विजयी भए । उनले २ हजार ६३ मत ल्याउँदा माओवादीका रविकुमार प्रधानले १ हजार ५ सय ६० मत पाए । यो वडा माओवादीबाट कांग्रेसले खोसेको छ ।

माओवादी नेता गिरिराजमणि पोखरेलको गृहजिल्ला महोत्तरीमा पनि माओवादी कमजोर देखिएको छ । रामगोपालपुर नगरपालिका–२ एमालेले जितेको छ । यहाँ एमालेका सकिवुल खान विजयी भए । खानले ६३१ मत ल्याउँदा निकटम् प्रतिद्वन्द्वी माओवादीकी आरतीकुमारी यादव ५३४ मा समेटिइन् ।

दार्चुलामा पनि माओवादीले आफ्नो वडा गुमाएको छ। दुहु गाउँपालिका–५ मा कांग्रेसबाट धनसिंह कुँवर विजयी भए । कुँवरले ३७६ मत ल्याउँदा निकटमा प्रतिद्वन्द्वी एमालेका उम्मेदवार मानसिंह बडालले तीन सय ५८ मत पाए । यहाँ माओवादीा वीरसिंह कार्कीले ९८ मत पाए । ०७९ मा जितेको माओवादीले १०० मत पनि कटाउन सकेन ।

माओवादी केन्द्रीय सदस्य पञ्चा सिंह आधार इलाकामा माओवादी कमजोर भएको स्वीकार गर्दिनन् । उनले हारेका वडाहरू ०७९ मा कांग्रेस–एमालेले जितेका उनको तर्क छ। गाउँमा अझै माओवादीको पकड रहेकाले राम्रोसँग समीक्षा गरेर पार्टीलाई रुपान्तरण गर्नुपर्ने तर्क उनको छ । उनी रुकुम, रोल्पा र जाजरकोटमा माओवादीले हारेको भनेर प्रचार गरिएको अवस्थामा यसलाई माओवादी सँच्चिने उपाय भन्छिन् ।

‘माओवादीले सबै क्षेत्रमा भोट बढाएको छ । राम्रोसँग रूपान्तरण हुन सके माओवादीले जनताको विश्वास पाएको छ । आधार इलाकाका वडा नहारेको भए हुन्थ्यो । तर प्राविधिक कारणले त्यस्तो भयो’, उनले भनिन्, ‘वडा र नगर दुवैमा मत बढेको छ । यसले माओवादीप्रति जनता आकर्षित भएको सन्देश दिएको छ । कमजोरी भए सुधारेर जान सकिन्छ ।’

माओवादी नेता शक्ति बस्नेत आधार इलाका र पकड क्षेत्रमा कांग्रेस–एमालेले घोषित, अघोषित गठबन्धन गरेकाले केही नतिजा तलमाथि भएको बताउँछन् । उनी रुकुमपूर्व, पश्चिम र कालिकोटमा माओवादीविरुद्ध दुई दलले गठबन्धन गरेको दाबी गर्छन् ।

जाजरकोटको वडा गुमाए पनि कांग्रेसको क्षेत्रमा माओवादीले उपप्रमुख जितेकाले यो सकारात्मक सन्देश भएको उनको तर्क छ । ‘हामीले लोकप्रिय मत ल्याएका छौँ । कतै पनि माओवादी कमजोर भएको देखिएको छैन । आधार इलाकाका वडाहरू जित्नुपर्ने थियो तर प्राविधिक कारणले चुक्यौँ’, बस्नेतले खबरहबलाई भने, ‘जनताले माओवादीलाई एक पटक मात्रै परीक्षण गरेका थिए । तर कांग्रेस–एमालेलाई पटक–पटक परीक्षण गरे । अब अलिकति रूपान्तरण भएर जनतामाझ गए ०८४ मा माओवादी पहिलो शक्ति बन्छ ।’

कीर्तिपुरमा माओवादीको चुनावी सभा

कीर्तिपुरमा बढ्यो भोट

कीर्तिपुर नगरपालिकाको मेयरमा कांग्रेस उम्मेदवार कृष्णमान डंगोल विजयी भए । डंगोलले ५ हजार ३ सय ३४ मत ल्याउँदा निकटतम् प्रतिस्पर्धी माओवादीका डा. शिवशरण महर्जनले ४ हजार ५ सय ५५ मत ल्याए । त्यस्तै नेकपा एमालेका डा. सुरेन्द्र मानन्धरले ४ हजार ३ सय ३७ मत ल्याए ।

०७९ मा यहाँ एमाले दोस्रो भएको थियो । उसले ५ हजार ५ सय ७ मत ल्याउँदा माओावदीका उम्मेदवार डा.शिवशरण महर्जनले ४ हजार ९० मत पाएका थिए । यो पटक महर्जन दोस्रो भएका । उनले ४ हजार ५ सय ५५ मत ल्याए । कीर्तिपुरमा माओवादीले जित्ने दाबी गरेको थियो । शिवशरण स्थानीयमाझ भिजेका वृद्धिजीवी हुन् ।

मोरङमा मोदीको मिहेनत

मोरङको ग्रामथानमामा ०७९ मा तेस्रो भएको माओवादीले यो पटक अप्रत्यासिट जित निकालेको छ । माओवादीबाट नमोनारायण माझी ६ हजार ९६९ मतसहित विजयी भए । ०७९ को निर्वाचनमा माओवादीका विजयकुमार सरदारले २ हजार ७२७ मत ल्याएका थिए । माझी फराकिलो मतसहित विजयी हुँदा कांग्रेसका बलराम सरदाले ५ हजार ३३३ मत पाए ।

०७९ मा यहाँ कांग्रेसका जयप्रसाद गच्छदार ७६०६ मतसहित विजयी भएका थिए । एमालेका तुलसीराम विश्वासले ४ हजार १५९ मत ल्याए । ०७९ को निर्वाचनमा एमालेका शिवनारायण माझीले ६०९३ मत ल्याएका थिए । यहाँ दुई ठला दलले विश्वास गुमाए । थारु र आदिवासी समुदायको बाक्लो बसोबास भएको यो क्षेत्रमा माओवादीले विश्वास बटुल्न सफल भयो ।

राम्रो नतिजा ल्याएपछि माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले पूर्वमन्त्री अमनलाललाई फोन गरेर बधाई दिए । उनले बधाई दिँदै ०७९ मा माओवादीले ०६४ फर्काउने लक्ष्य अनुसार जित निकालेको बताए । मोदीले पनि ०६४ फर्किने भन्दै प्रचण्डसँग खुसी साटासाट गरे ।

पूर्वमन्त्री मोदी उम्मेदवार जनताले खोजेको र भूगोल बुझेको भएकाले सहज जित भएको दाबी गर्छन् । यहाँ कांग्रेस–एमाले लामो समय निर्वाचित हुँदा पनि थारु समुदायको हित र जनजीविकाको सवालमा काम गर्न असफल भएको उनको बुझाइ छ । उनले भने, ‘यो जित जनताको हो । उहाँहरूको आवश्यकता र महत्त्व बुझेर काम गर्ने वाचा गरेका छौँ । त्यहीअनुसार काम हुन्छ ।’

कोशीमा भएको ७ वटा वडाको निर्वाचनमा माओवादीले २ स्थान जितेको छ । उदयपुरको बेलका ९ र त्रियुगा– १२ मा माओवादीले जितेको छ । बेलकामा माओवादीका भरत घिमिरेले ५५९ मतसहित विजयी भए । ०७९ मा यहाँ माओवादी तेस्रो भएको थियो । यस्तै त्रियुगा–१२ मा पनि माओवादीका नवीनकुमार बान्तवा ९२३ मतसहित निर्वाचित भए ।