काठमाडौं– अछामबाट राजनीतिमा उदाएका नेता डा. भीम रावलले आधा शताब्दी लामो यात्रा गरेको नेकपा एमालेबाट बाध्यतावश बहिगर्मित हुनु परेको छ । बुधबार ललितपुरको च्यासलस्थित पार्टी मुख्यालयमा बसेको एमाले सचिवालय बैठकले संगठित सदस्यबाट निष्कासनकोे निर्णय गरेसँगै रावलको पार्टीसँगको आधा शताब्दी लामो साइनो टुटेको हो ।
प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीका कट्टर आलोचक रावलका लागि एमालेले बुधबारदेखि पार्टीको ढोका सधैँका लागि बन्द गरिदिएको छ । पूर्वउपाध्यक्ष रहिसकेका रावललाई चितवन महाधिवेशन (१० औँ) मा अध्यक्ष ओलीसँग प्रतिष्पर्धा गरेदेखि नै ‘किनारा’ मा पारिएको थियो ।
एमालेमा ५० वर्षसम्म काम गरिसकेका नेता रावलको सुदूरपश्चिम र कर्णालीमा बलियो पकड छ । उनलाई पार्टीको संगठित सदस्यसमेत नरहने गरी कारबाही गरिएपछि देशभर एमाले कार्यकर्ताले आक्रोश पोखेका छन् । एमालेका नेताहरूलाई अध्यक्ष ओलीको दासको संज्ञा दिँदै कार्यकर्ताहरूको आक्रोश सामाजिक सञ्जालमा पोखिएको छ ।
उपप्रधान तथा रक्षामन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हालिसकेका पूर्वगृहमन्त्री रावल २०३० सालदेखि कम्युनिस्ट आन्दोलनमा लागेका नेतामा पर्छन् । राधाकृष्ण मैनालीबाट एमालेको सदस्यता लिएका रावल ०४७ मा तत्कालीन कृषि, भूमिसुधार तथा वनमन्त्री झलनाथ खनालका राजनीतिक सल्लाहकार बनेका थिए ।
एमालेले ०४८ को आम निर्वाचनमा रावललाई अछाम–१ बाट उम्मेदवार बनाएको थियो । उक्त निर्वाचनमा उनी नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार बलबहादुर कुँवरसँग पराजित भए । कुँवरले ११ हजार ८५५ मत ल्याउँदा रावलले ७ हजार ३९२ मतमा चित्त बुझाउनु परेको थियो ।
पहिलोपल्ट टिकट पाउँदा पराजय ब्यहोरेका रावललाई एमालेले ०५१ सालमा फेरि उम्मेदवार बनायो । दोस्रो प्रतिष्पर्धामा उनी भारी मतान्तरसहित विजयी भए । नेता रावल १८ हजार ६० मतसहित विजयी हुँदा उनका निकटतम् प्रतिष्पर्धी कांग्रेसका गोविन्दबहादुर शाहले १३ हजार ५९ मत पाएका थिए ।
०५१ को निर्वाचनपछि एमाले नेतृत्वको अल्पमतको सरकारमा रावल पहिलोपल्ट मन्त्रिपरिषद् सदस्य बनाइए । स्वर्गीय मनमोहन अधिकारी नेतृत्वको सरकारमा एमालेले उनलाई नागरिक उड्डयन तथा पर्यटन राज्यमन्त्री बनाएर सरकारमा पठाएको थियो ।
०५४ मा नेपालगञ्ज महाधिवेशनमा एमालेको केन्द्रीय सदस्यमा निर्वाचित रावल ०६६ मा नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वको सरकार ढलेपछि गठित माधवकुमार नेपाल नेर्तत्वको सरकारमा गृहमन्त्री बने ।
०७२ मा संविधान जारी भएपछि गठन भएको ओली नेतृत्वको सरकारमा रावलले उपप्रधान तथा रक्षमन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हाले । एमालेको आठौँ महाधिवेशनमा उपाध्यक्षमा पराजित रावलले नवौ महाधिवेशनमा जित निकाले । रावलले चितवनमा भएको १० औँ महाधिवेशनमा ओलीलाई अध्यक्षमा चुनौती दिएका थिए । त्यही चुनौतीसँगै पाखा लगाइएका रावल एमालेबाटै निकालिएका छन् ।
रावलका चार विकल्प
भीम रावलसामु ४ विकल्प देखिएका छन् । पहिलो- पार्टीले कारबाही गरेपछिको परिस्थितिमा सहेर बस्ने । दोस्रो- विचार मिल्ने पार्टीमा प्रवेश गर्ने । तेस्रो-नयाँ पार्टी खोल्ने र चौथो- सुदूरपश्चिम आधार बनाएर क्षेत्रीय पार्टी बनाउने
अब भीम रावलसँग चार विकल्प देखिन्छन् । पहिलो, पार्टीले कारबाही गरेपछिको परिस्थितिमा सहेर बस्ने । दोस्रो, विचार मिल्ने पार्टीमा प्रवेश गर्ने । तेस्रो, नयाँ पार्टी खोल्ने र चौथो, सुदूरपश्चिम आधार बनाएर क्षेत्रीय पार्टी बनाउने ।
नेता रावललाई एमालेले कारबाही गर्नुअघि नै उनी सुदूरपश्चिमलाई आधार बनाएर क्षेत्रीय दल खोल्ने तयारी गरेको र माधवकुमार नेपाल नेतृत्वको नेकपा एकीकृत समाजवादीमा जान लागेकोलगायत चर्चा चलेका थिए । तर, रावलले आफूनिकट नेता–कार्यकर्ता र सञ्चारमाध्यममा आफ्नाबारे चलेका चर्चाको बेलाबखत खण्डन गर्दै आएका थिए ।
एमालेले कारबाही गरेपछि उनी सहेर चुपचाप लाग्ने मनस्थितिमा देखिएका छैनन् । नेता रावलले तत्कालकै विचार मिल्ने पार्टीमध्ये कुनैमा प्रवेश गर्ने विचार पनि राखेको देखिँदैन । उनी सञ्चारमाध्यमहरूलाई आफूले अन्य पार्टीमा प्रवेश गर्ने मनाशाय नबनाएको बताइरहेका छन् ।
- एमाले ‘बामाले’मा परिणत भइसक्यो : भीम रावल (अन्तर्वार्ता)
- पदम गिरीको नजरमा भीम रावलले एमालेलाई गरेका पाँच घात
रावलनिकट मानिने एमालेकै नेताहरूको दाबी मान्ने हो भने उनी नयाँ पार्टी गठनको तयारीमा जुट्न सक्ने अवस्था छ । उसो भए के रावल सुदूरपश्चिमलाई आधार बनाएर क्षेत्रीय पार्टी खोल्ने तयारीमा छन् त ?
उनले खबरहबसँगको अन्तर्वार्तामा क्षेत्रीय पार्टी नखोल्ने बताएका छन् । ‘म क्षेत्रीयतामा विश्वास गर्दिनँ । मलाई देशभरका साथीहरूले उहाँहरूको आवाज उठाउने व्यक्तिका रूपमा लिनुभएको छ,’ अन्तर्वार्तामा रावलले भनेका छन्, ‘यसलाई म सम्मान गर्छु । म क्षेत्रीय पार्टी खोल्दिनँ ।’
रावलले अन्तर्वार्तामा नयाँ पार्टी खोल्ने संकेत भने गरेका छन् । उनले सबैका लागि मान्य हुने पार्टी खोल्न पनि सकिने भन्दै सर–सल्लाह गरेर निर्णय लिने बताएका छन् ।
‘म सबै अग्रज साथीहरू र बुद्धिजीवीसँग सल्लाह गरेर निर्णय लिन्छु । फरक दिशामा जान्छु, देश बचाउँछु । सबैको मान्य हुने पार्टी खोल्न पनि सकिन्छ,’ रावलको भनाइ छ, ‘तर, म हतार गर्दिनँ । आत्तिन्नँ ।’
रावलले आफूलाई पार्टी खोल्ने सुझावहरू पनि आइरहेका बताएका छन् । पार्टी खोलिहाल्नु भनेर त सुझाव आइरहेका छन् । तर, म सबैको सल्लाहमा काम गर्छु,’ उनको भनाइ छ, ‘देशवासीले खोल्नुपर्छ भनेर दबाब दिनुभयो भने खोल्नु पनि पर्छ । तर, त्यो पार्टी वास्तविक कम्युनिस्ट बन्छ ।’
प्रतिक्रिया