काठमाडौं उपत्यकासहित देशभर चिसो बढेको छ । तिहारसम्म गर्मी महसूस गरिएको भए पनि मङ्गलबारदेखि एकाएक मौसममा बदली भएको छ । देशका विभिन्न क्षेत्रमा हल्का पानी परेको छ भने उच्च पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रहरूमा भारी हिमपात भएको छ ।

पछिल्लो विवरणअनुसार हिमाली जिल्लाहरू मनाङ, मुस्ताङ, गोरखालगायतका जिल्लाहरूमा भारी हिमपात भएको छ । यतिबेला पर्यटनको मौसम भएकाले हिमाल घुम्न गएका आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरू अकस्मातको हिमपातले प्रभावित भएका छन् ।

मुस्ताङको वारागुङ मुक्तिक्षेत्र– ४ कागबेनीदेखि माथि मुक्तिनाथसम्मको यात्रा नगर्न स्थानीय प्रशासनले आग्रह गरेको छ । यो सडकमा बाक्लो हिमपात हुँदा सडक दुर्घटनाको जोखिम रहेको भन्दै जिल्ला प्रशासन कार्यालय मुस्ताङले मुक्तिनाथ दर्शन गर्न जाने दर्शनार्थीलाई यस्तो आग्रह गरेको हो ।

जोमसोम–मुक्तिनाथ सडकखण्ड अन्तर्गत कागबेनीदेखि साँघुरो र घुम्ती मोड भएको कालोपत्र सडकमा बाक्लो हिउँ जमेका कारण सवारी साधन लिएर मुक्तिनाथको यात्रा नगर्न अनुरोध गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रहरी नायब उपरीक्षक छिरिङ किप्पा लामाले बताए ।

कागबेनी मुक्तिनाथ सडकको कालोभिर, खिङ्गा, झारकोटलगायत स्थानका सडकमा बाक्लो हिउँ जमेकाले सवारीसाधन नलैजान अनुरोध गरेको उनको भनाइ छ ।

त्यस्तै अन्नपूर्ण आधार शिविरमा भारी हिमपात भएपछि पर्यटकहरूलाई सहजिकरणका लागि सुरक्षाकर्मी खटाइएको छ । बास बसेको ठाउँबाट बाहिर ननिस्कन स्थानीय प्रशासनले आग्रह गरेको छ ।

देशभरका उच्च पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रहरूमा अत्यधिक हिमपात भएको भन्दै पर्वतारोहण दल र पदयात्रीहरूलाई विशेष सावधानी अपनाउन नेपाल पर्वतारोहण संघले आग्रह गरेको छ ।

एक सूचना निकाल्दै संघले पर्वतारोही र पदयात्रीहरूलाई अनावश्यक रूपमा उच्च हिमाली क्षेत्रमा नजान र सुरक्षित स्थानमा रहन आग्रह गरेको छ । मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले आगामी केही दिनसम्म हल्कादेखि भारी हिमपातको सम्भावना औँल्याइएकाले यात्रा गर्नुअघि थप सतर्कता अपनाउन संघले भनेको छ ।

संघले सम्बन्धित ट्रेकिङ कम्पनीहरूलाई आफ्ना आरोहण दल तथा पदयात्रीहरूको सुरक्षाका लागि समन्वय गर्न आग्रह गरेको छ । यस्तै, उच्च हिमाली क्षेत्रमा रहेका सम्पूर्ण पर्वतारोहण दल र पदयात्रीहरूलाई सुरक्षित स्थानमा एकीकृत भई पर्वतारोहण संघ तथा सम्बन्धित ट्रेकिङ कम्पनीहरूसँग नियमित सम्पर्कमा रहन संघले सम्झाएको छ ।

चिकित्सकहरू पनि उच्च पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रहरूमा पदयात्रामा जानुअघि आगामी दिनको मौसम र आफ्नो स्वास्थ्यको अवस्था बुझेर मात्रै यात्रामा जान आग्रह गर्छन् । चिसो मौसममा त्यसै पनि हृदयरोगको जोखिम एकदमै धेरै हुने भएकाले मुटुरोगीहरुले सचेतना अपानाउनुपर्ने मुटुरोग विशेषज्ञ डा. कमल लम्सालले बताए ।

हिमाल आरोहणमा जाँदा लेक लागेर मृत्यु भएका खबरहरू हामीले वर्षेनी सुन्दै आएका छौँ । त्यसैले अक्सिजन कम भएको ठाउँमा जाँदा पूर्वतयारी बिना जान नहुने उनले बताए ।

३५ सय फिटमाथि उचाइ भएको क्षेत्रमा जानु अगाडि आफ्नो रक्तचाप, सुगरको अवस्था कस्तो छ ? दम छ कि छैन ? हातखुट्टाका जोर्नीहरूको समस्यालगायत सम्पूर्ण स्वास्थ्य अवस्था ठीक भएपछि मात्रै यात्रा तय गर्दा स्वास्थ्य जोखिम कम हुने उनले बताए ।

त्यस्तै कामकाजीहरु ३–४ दिनको बिदा मिलाएर घुम्न निस्किने र थोरै समयमा धेरै उचाइमा पुग्न खोज्ने हुँदा समस्या हुने भएकाले सकेसम्म एक दिनमा ८ सय देखि १ हजार मिटर भन्दा माथिको उचाइमा नजान डा. लम्सालको सुझाव छ ।

लेक लागेमा के गर्ने ?
उच्च पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रमा धेरैलाई लेक लाग्ने जोखिम हुन्छ । यदि लेक लागिहाल्यो भने तत्काल बेँसीतिर झर्नुपर्छ । लेक लागेको ठाउँबाट आधादेखि एक किलोमिटर तल ओर्लनुपर्ने डा. लम्सालले बताए ।

बेँसी झरेपछि आराम गर्ने, प्रशस्त पानी पिउने, ‘प्रेसर ब्याग’ उपलब्ध छ भने बिरामीलाई दुई घण्टा जति त्यसमा राख्ने, उपचार गर्दा प्रतिमिनेट ६ लिटरको दरले अक्सिजन दिने र स्वास्थ्यकर्मीको सल्लाहमा औषधि दिन डा. लम्सालको सुझाव छ । 

धूमपान र मद्यपान बर्जित
डा. लम्सालका अनुसार धेरै उचाइमा जाँदा अक्सिजनको मात्रा कम हुने, मुटुको धड्कन बढ्ने, सास फेर्न कठिन भएर लेक लाग्ने समस्या हुन्छ । त्यसमाथि धूमपान र मद्यपानको सेवन गर्दा अझ समस्या जटिल बन्ने भएकाले यस्ता पदार्थको सेवन नगर्न उनको सुझाव छ ।

नियमित औषधी खाइरहेको बिरामीले औषधीलाई निरन्तरता दिने, न्यानो लुगा लगाउने, तातो झोल खानेकुरा प्रशस्त मात्रामा खान उनको सुझाव छ ।