आज अर्थात बिहीबार रामनवमी पर्व । चैत शुक्ल नवमीका दिन भगवान श्रीराम अर्थात भगवान विष्णुको सातौं अवतारका रुपलाई हामी पुज्ने गर्दछौ ।

रामायण महाकाव्यका रचयिता महर्षि वाल्मीकिले आफ्नो ग्रन्थमा भगवान श्रीरामको चर्चा गरेका थिए ।

भगवान रामलाई पुरुषहरुमा सबैभन्दा उत्तम पुरुष अर्थात् मर्यादा पुरुषोत्तमसमेत भनिन्छ । त्रेतायुगमा जन्मिएका राम अयोध्याका महाराज दशरथका जेष्ठ पुत्र हुन् ।

श्रीरामका भरत, लक्ष्मण र शत्रुधन तीन भाइ थिए । रामकी आमाको नाम कौशल्या हो भने सुमित्रा र कैकयी रामका माहिली र कान्छि आमा हुन् ।

रामको विवाह त्रेतायुगका मिथिला (हाल नेपालको जनकपुरधाम)का राजा जनककी पुत्री सीतासँग भएको थियो । राजा दशरथले रानी कैकयीलाई दिएको वचन अनुसार रामले १४ वर्ष वनवास जीवन बिताउनु परेको थियो ।

भगवान श्रीरामका बारेमा महर्षि वाल्मिकिले अनेकौं कथा लेखेका छन् । आदिकवी भानुभक्त आर्चायले पनि नेपालीमा रामायण लेखेका छन् ।

यस अलावा भारतीय प्रसिद्ध महाकवि तुलसीदासले समेत रामामण लेखेका थिए । जसमा भगवान रामाद्धारा गरिएको अनेकौ महान कार्यलाई गौरवमयी धार्मीक इतिहासका रुपमा मान्ने गरिन्छ । भगवान श्रीरामका जीवनीका बारेमा धेरै हिन्दुहरु जानकार छन् ।

राम बारेका ९ महत्वपुर्ण जानकारी यस्ता छन् :

१. वनवासको समयमा भगवान श्रीराम मात्र २७ बर्षको थिए ।
२. लवकुश श्रीराम सीताको जुम्ल्याहा सन्तान थिए ।
३. राम–रावण युद्धको समयमा भगवान इन्द्रले श्रीरामलाई दिव्य रथ पठाएका थिए ।
४. चैत्र शुल्क नवमीको दिन श्रीरामको जन्म भएकाले हरेक वर्ष यसदिनलाई रामनवमी पर्वका रुपमा मनाइन्छ ।
५. भगवान श्रीरामले रावणको वध पछि रावणका भाई विभीषणलाई लंका सुम्पिएका थिए ।
६. ढुंगा बन्ने श्राप पाएकी गौतम ऋषिकी पत्नी अहिल्यालाई श्रीरामले मुक्ति दिलाएका थिए ।
७.अरण्य नामक राजाले रावणलाई आफ्नो वंशको युवकले मार्ने श्राप दिएका थिए, श्रीराम सोहि वशंका थिए ।
८. सीतालाई रावणको कैदबाट छुटाउन श्रीरामले एकादशीको व्रत लिएका थिए । त्यहि बेलाबाट एकादशी व्रत बराबरको पुण्य अरुकुनै व्रतबाट नमिल्ने मान्यता छ ।
९. वनवासबाट अयोध्या फर्केको दिन अयोध्यावासिले दिपोत्सव गरेका थिए सोहि दिनको सम्झनामा हरेक वर्ष तिहार (दिपावली) मनाइन्छ ।