आज साउन ३, २०८० या अंग्रेजी क्यालेन्डर अनुसार जुलाई १९, २०२३ । तपाईँले थाहा पाउनुपर्ने आज संसारभर भएका प्रमुख घटनाहरू यसप्रकार रहेका छन् ।

युक्रेन संकट समाधानका निम्ति कूटनीतिक संवाद हुनुपर्छ : भारत

भारतले युक्रेन सङ्कट समाधानका निम्ति कूटनीतिक संवादमा जोड दिएको छ । जारी युक्रेन द्वन्द्वप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै भारतले कूटनीतिक संवादमा जोड दिएको हो ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घका लागि भारतका स्थायी प्रतिनिधि रुचिरा कम्बोजले संयुक्त राष्ट्रसङ्घको वार्षिक साधारणसभामा युक्रेनबारे भएको बहसमा जारी द्वन्द्वप्रति गहिरो चासो व्यक्त गर्दै शत्रुताको तत्काल अन्त्य गर्नका साथै वार्ता र कूटनीतिक संवादमा फर्कन आग्रह गरिन् । उनले यो युद्धको युग नभइ संवाद, वार्ता र कूटनीतिको भएकाले त्यसकै माध्यमबाट सङ्कटको निकास खोजिनुपर्नेमा उनले जोड दिइन् ।

द्वन्द्वका कारण विशेषगरी महिला, बालबालिका र वृद्धवृद्धाहरुको ज्यान गएको, दुवै देशका जनता पीडामा परेका उल्लेख गर्दै संयुक्त राष्ट्रसङ्घका लागि भारतका स्थायी प्रतिनिधिले युक्रेनको अवस्थालाई लिएर भारत चिन्तित भएको बताइन् ।

उनले लाखौं घरबारविहीन भएका, तीमध्ये अधिकांश छिमेकी देशहरूमा शरण लिन बाध्य भएका, नागरिक पूर्वाधारमा भएका आक्रमणले परिस्थितिलाई अझ जटिल एवम् चिन्ताजनक बनाएको बताइन् । उनले रुस–युक्रेन द्वन्द्वका कारण उत्पन्न हालैका घटनाक्रमप्रति भारत चिन्तित भएको बताउँदै शान्ति र स्थायित्वका निम्ति दुवै पक्षलाई वार्तामा बस्न आग्रह गरिन् ।

“हामीले शत्रुताको तत्काल अन्त्य, वार्ता र कूटनीतिको मार्गमा तत्काल फर्कनका निम्ति सबै प्रयासहरू गर्न आग्रह गरेका छौं । हामी सबैले सदस्यता लिने विश्वव्यापी व्यवस्था अन्तरराष्ट्रिय कानून, संयुक्त राष्ट्रसङ्घको बडापत्र र क्षेत्रीय अखण्डताको सम्मानमा आधारित भएकाले सबै राज्यको सार्वभौमसत्ताको सम्मान हुनुपर्नेमा भारत दृढ छ,” रुस र युक्रेनबीच पुनः मैत्री कायम गर्दै उक्त क्षेत्रमा शान्ति कायम गनै वार्ताको विकल्प नभएको भारतीय अवधारण प्रस्तुत गर्दै उनले भनिन् ।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले युक्रेन र रुसका शीर्ष नेतालाई ‘यो युद्धको युग होइन’ भन्ने कुरामा जोड दिएको दोहो¥याउँदै स्थायी प्रतिनिधिले कम्बोजले मानव जीवनको मूल्यमा कुनै पनि हालतमा समाधान हुन नसक्ने विषयमा निरन्तर आवाज उठाएको तथा बढ्दो हिंसाले कसैको हित नहुने भएकाले मतभेद र विवाद समाधानको एक मात्र उपाय कूटनीति र वार्ता नै भएको बताइन् । शान्ति स्थापनाका निम्ति कूटनीतिका सबै माध्यम खुला राख्न आवश्यक भएको उनको भनाइ छ ।

अल्जेरिया सवारी दुर्घटनामा परी ३४ जनाको मृत्यु

अल्जेरियाको दक्षिणी भागमा आज बिहान यात्रुवाहक एउटा बस दुर्घटना हुँदा ३४ जनाको मृत्यु भएको छ भने अन्य १२ जना घाइते भएका छन् ।

राजधानी अल्जियर्सबाट करिब दुई हजार किलोमिटर पर अवीसथत तामनरासेट शहरमा यात्रुवाहक बस र औद्योगिक उत्पादन बोकेको बाहन एकआपसमा ठोक्किँदा उक्त हताहति भएको उद्धारमा संलग्न एक अधिकारीले बताएका छन् । दुई वटा सवारी साधन ठोक्किँदा बसमा आगो लागेको थियो । उद्धारकर्मीहरूले जलेका केही लाश निकालेका छन् ।

दुवै सवारी साधन द्रुतगतिमा रहेकाले उक्त दुर्घटना भएको प्रारम्भिक अनुमान गरिएको छ । गत वर्ष अल्जेरियामा २३ हजार सवारी दुर्घटना भएका थिए । ती दुर्घटनामा तीन हजार चार सय नौ जनाको ज्यान गएको तथा ३० हजारभन्दा बढी घाइते भएको सडक सुरक्षासम्बन्धी सरकारी निकायले जनाएको छ ।

आर्थिक असन्तुलन गहिरिँदै जाँदा चिनियाँ अर्थतन्त्रको गति पनि सुस्त

आर्थिक असन्तुलन गहिरिँदै जाँदा चिनियाँ अर्थतन्त्रको गति पनि सुस्ताउन थालेको छ । यसै वर्षको जुन महिनाको तथ्यांकअनुसार चीनमा खुद्रा बिक्री घटेको छ भने निर्यातकर्ताको मागमा पनि कमी आएको छ । त्यसमाथि सुस्त औद्योगिक उत्पादनले अर्थतन्त्रको सुधारमा सुस्ता पैदा भएको छ ।

चीनमा खुद्रा वस्तुको बिक्री जुन महिनामा ३ दशमलब १ प्रतिशतले बढेको छ । यसअघि मे महिनामा यो १२ दशमलब ७ प्रतिशतले बढेको थियो । चीनको औद्योगिक उत्पादन ४ दशमलब ४ प्रतिशतले बढेको पाइएको छ । चीनमा औद्योगिक उत्पादनमा केही बढोत्तरी भएपनि मागको अवस्थामा भने सुधार आउन सकेको छैन । मे महिनामा चीनको औद्योगिक उत्पादन ३ दशमलब ५ प्रतिशत रहेको थियो ।

जुन महिनामा चीनको निर्यात १२ दशमलब ४ प्रतिशतले घटेको पाइएको छ । यो तीन वर्ष यताकै सबैभन्दा ठूलो गिरावट हो । यस्तै, चीनको आयात पनि ६ दशमलब ८ प्रतिशतले घटेको छ ।

त्यसबाहेक चीनमा प्रत्यक्ष विदेशी लगानी एफडीआईमा पनि उल्लेखनीय गिरावट देखिएको छ । यस वर्षको पहिलो ५ महिनामा चीनमा प्रत्यक्ष विदेशी लगानी ५ दशमलब ६ प्रतिशतले घटेको छ । विकसित मुलुकहरुमा उच्च मुद्रास्फीतिका कारण चीनको विदेशी व्यापारमा पनि धक्का लाग्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

यस्तै, चीनको धितोपत्र बजारले पनि अन्य मुलुकको तुलनामा सोचेजस्तो प्रदर्शन गर्न सकेको छैन । गत जनवरी महिनामा हालसम्मकै उच्च रहेको चिनियाँ धितोपत्र बजारमा त्यसयता झण्डै २० प्रतिशतको गिरावट आएको छ ।

जुन महिनामा चीनमा आन्तरिक पर्यटनमा पनि कमी आएको छ । चीनको परम्परागत ‘ड्रागन बोट फेस्टिभल’ मा आफ्नै देशभित्र घुमघाम गर्ने पर्यटकको सङ्ख्या महामारीअघिको अवस्थामा अझै आउन सकेको छैन ।

त्यसैगरी, चीनको सेवा क्षेत्रमा पनि सुस्तता आएको छ । साना, मझौता एवम् एकल व्यवसायको बर्चश्व रहेको चिनियाँ सेवा क्षेत्रको आयमा गिरावट देखिएको छ । यसकारण चीनमा सेवा क्षेत्रले कामदारको भर्ती र विस्तारमा सावधानी अपनाएको पाइएको छ ।

चीनको राष्ट्रिय तथ्यांक ब्युरोका अनुसार मुलुकमा युवा बेरोजगारको सङ्ख्या कीर्तिमानी रुपमा बढेर २१ दशमलब ३ प्रतिशत पुगेको छ । यसअघि मे महिनामा यो २० दशमलब ८ प्रतिशत रहेको थियो ।

चीनको अर्थतन्त्रले गति नसमाते यो अझै विकराल बन्ने प्रक्षेपण गरिएको छ । बेरोजगारीको समस्याले चीनमा सामाजिक स्थीरतामा पनि खलल पुर्‍याउने र यसबाट मुलुकको आर्थिक आत्मविश्वासमा पनि कमी आउनसक्ने देखिन्छ ।

ऋणमा आधारित लगानी भएको अर्थतन्त्रबाट आन्तरिक उपभोगमा आधारित अर्थतन्त्रतर्फ रुपान्तरण गर्ने चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिन्पिङको नीति सफल हुन सकेको छैन ।

चिनियाँ नेतृत्वले सामाजिक लोककल्याण र स्वास्थ्य सेवाको विस्तारमा उदासिनता देखाएका कारण चिनियाँहरु उपभोगमा खर्चभन्दा पनि बचतमा बढी केन्द्रीत हुन थालेका छन् । यसबाट अपेक्षाअनुसार उपभोगमा चिनियाँले गर्ने खर्च पनि सुस्त देखिएको छ ।

घरजग्गाको कारोबारका माध्यमबाट आय संकलन गर्ने चीनका स्थानीय सरकारहरु पनि घरजग्गा बजार ओरालो लागेसँगै वित्तीय दबाबमा रहेका छन् ।

चीनको आर्थिक वृद्धि लामो समयसम्म सुस्त रहने विश्लेषकहरुको भनाइ छ । चीन सरकारले सह–समृद्धि र उपभोगमा खर्च बढाउने नीति लिएपनि यसअनुसार संरचनागत आर्थिक सुधार गर्न नसक्दा चिनियाँ अर्थतन्त्रले गति लिन नसकेको आलोचकहरु बताउँछन् ।

सुस्ताएको अर्थतन्त्रलाई गति दिन सी जिन्पिङ नेतृत्वको सरकारलाई कठिन बन्दै गएको छ । राष्ट्रपति सीले निजी क्षेत्रको बदलामा सरकारी स्वामित्वका उद्योगमा बढी जोड दिँदै आएका छन् ।

यद्यपि चीनमा सरकारी स्वामित्वका उद्योगको उत्पादकत्वभन्दा निजी क्षेत्रकोभन्दा न्यून रहेका कारण यसबाट चिनियाँ अर्थतन्त्रमा उल्लेखनीय सुधार आउनेमा आशंका व्यक्त गरिएको छ ।

यस्तो अवस्थामा यही महिनाको अन्त्यमा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको पोलिटब्युरो बैठक बस्दैछ । उक्त बैठकमा मुलुकको अर्थतन्त्रबारे शीर्ष नेताहरुले छलफल गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

युक्रेन संकट समाधानका लागि वार्ता कूटनीतिमा भारतको जोड
भारतले युक्रेन संकट समाधानका निम्ति वार्ता कूटनीतिमा जोड दिएको छ । जारी युक्रेन द्वन्द्वप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै भारतले वार्ता कूटनीतिमा जोड दिएको हो ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घका लागि भारतका स्थायी प्रतिनिधि रुचिरा कम्बोजले संयुक्त राष्ट्रसङ्घको वार्षिक साधारणसभामा भएको युक्रेन बहसमा जारी द्वन्द्वप्रति भारतको गहिरो चासो व्यक्त गर्दै शत्रुताको तत्काल अन्त्य गर्नका साथै वार्ता र कूटनीतिमा फर्कन आग्रह गरे । उनले यो युद्धको युग नभइ वार्ता र कूटनीतिको भएकाले त्यसकै माध्यमबाट संकटको निकास खोजिनुपर्नेमा उनले जोड दिए।

द्वन्द्वका कारण विशेषगरी महिला, बालबालिका र वृद्धवृद्धाहरूको ज्यान गएको, दुवै देशका जनता पीडामा परेका उल्लेख गर्दै संयुक्त राष्ट्रसङ्घका लागि भारतका स्थायी प्रतिनिधिले युक्रेनको अवस्थालाई लिएर भारत चिन्तित भएको बताएका छन् । उनले लाखौं घरबारविहीन भएका, तीमध्ये अधिकांश छिमेकी देशहरूमा शरण लिन बाध्य भएका, नागरिक पूर्वाधारमा भएका आक्रमणले परिस्थितिलाई अझ जटिल एवम् चिन्ताजनक बनाएको बताए । उनले रुस–युक्रेन द्वन्द्वका कारण उत्पन्न हालैका घटनाक्रमप्रति भारत चिन्तित भएको बताउँदै शान्ति र स्थायित्वका निम्ति दुवै पक्षलाई वार्तामा बस्न आग्रह गरे ।

‘हामीले शत्रुताको तत्काल अन्त्य, वार्ता र कूटनीतिको मार्गमा तत्काल फर्कनका निम्ति सबै प्रयासहरू गर्न आग्रह गरेका छौं। हामी सबैले सदस्यता लिने विश्वव्यापी व्यवस्था अन्तर्राष्ट्रिय कानून, संयुक्त राष्ट्रसङ्घको बडापत्र र क्षेत्रीय अखण्डताको सम्मानमा आधारित भएकाले सबै राज्यको सार्वभौमसत्ताको सम्मान हुनुपर्नेमा भारत दृढ छ,’रुस र युक्रेनबीच पुनः मैत्री कायम गर्दै उक्त क्षेत्रमा शान्ति कायम गनै वार्ताको विकल्प नभएको भारतीय अवधारण प्रस्तुत गर्दे स्थायी प्रतिनिधिले भने ।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले युक्रेन र रुसका शीर्ष नेतालाई ‘यो युद्धको युग होइन’ भन्ने कुरामा जोड दिएको दोहोर्‍याउँदै स्थायी प्रतिनिधिले कम्बोजले मानव जीवनको मूल्यमा कुनै पनि हालतमा समाधान हुन नसक्ने विषयमा निरन्तर आवाज उठाएको तथा बढ्दो हिंसाले कसैको हित नहुने भएकाले मतभेद र विवाद समाधानको एक मात्र उपाय कूटनीति र वार्ता नै भएको बताए ।

शान्ति स्थापनाका निम्ति कूटनीतिका सबै माध्यम खुला राख्न आवश्यक भएको उनले बताएका छन् ।

रुससँग सैन्य ट्याङ्क सकिँदै गएको युक्रेनको दाबी

रुसले युक्रेन विरुद्ध युद्ध गरेको डेढ वर्ष बितिसकेको छ । विज्ञहरूका अनुसार यस युद्धमा रुसले धेरै गुमाएको छ । यही कारणले युद्धक्षेत्रमा आफ्ना अत्याधुनिक ट्याङ्कहरू पठाउनुको सट्टा पुराना र सोभियत युगका ट्याङ्कहरू पठाइरहेको छ ।

डच ओएसआईएनटी परियोजना ओरिक्स अनुसार १७ महिना अघि रूसले मे ३१ देखि युक्रेनमा आक्रमण गर्दा लडाइँका लागि तयार ३ हजार ट्याङ्कहरूको मूल भण्डार मध्ये २ हजार भन्दा बढी गुमाइ सकेको छ ।

लगातार बढ्दो घाटा र त्यस गतिमा नयाँ आधुनिक ट्याङ्कहरू बनाउन नसक्दा मस्कोले पुरानो सोभियत युगका टि५४, टि५५ र टि६२ ट्याङ्कहरू भण्डारणबाट निकालेर युद्ध क्षेत्रमा पठाएको थियो ।

अर्कोतर्फ, युक्रेनले आफ्ना पश्चिमी सहयोगीहरूबाट लगातार आधुनिक ट्याङ्क र अन्य उपकरणहरू प्राप्त गरिरहेको छ । यी रूसी ट्याङ्कहरू आधुनिक युद्धको मैदानमा उनीहरूको अभिप्रेत लडाइँ भूमिकाहरू पूरा गर्न अपर्याप्त छन्। जसका कारण रूसले आफ्ना पुराना ट्याङ्कहरूलाई आत्मघाती हतियारको रूपमा युद्धमा पठाउनु पर्ने अवस्था आएको छ ।

गत महिना रुसको टि५५ ट्याङ्क युक्रेन युद्धको हिस्सा रहेको भिडियो सार्वजनिक भएको थियो । युक्रेनी सिपाहीले प्रहार गरेको एन्टिट्याङ्क मिसाइल विस्फोट हुनु अघि नै ट्याङ्क विस्फोट भयो र रोकियो। विज्ञहरू भन्छन् कि यी आत्मघाती ट्याङ्कहरू हुन्।

स्वतन्त्र सैन्य विशेषज्ञ पावेल लुजिनले मस्को टाइम्सलाई भने, ‘के आतङ्ककारीहरूले मानिस माथि आक्रमण गर्न विस्फोटक पदार्थले भरिएको कार प्रयोग गर्न सक्छन् रु हामीलाई थाहा छ तिनीहरूले गर्न सक्छन्।’ संगठनात्मक रूपमा कमजोर बन्दै गएको सेनाले आईएसआईएसले जस्तै विस्फोटक पदार्थले भरिएका यन्त्रहरू प्रयोग गरेर अनियमित संरचनाको गुच्छामा परिणत हुन सक्छ ।’

रूसले सक्रिय कर्तव्यको लागि युद्ध संग्रहालय राखेका ट्याङ्कहरूको पुनः प्रयोग गरिरहेको खबर पहिलो पटक गत मार्चमा बाहिर आएको थियो । त्यसपछि रेलले पुराना टयांकरसहितको सवारीसाधन बोकेको भिडियो सामाजिक सञ्जालमा भाइरल हुन पुगेको थियो ।

विश्वले अझै चर्को गर्मीको सामना गर्न तयार रहनुपर्छ : संयुक्त राष्ट्रसङ्घ

उत्तरी गोलार्धका देशहरु बढ्दो तापक्रमबाट आक्रान्त भइरहेका बेला विश्वले अझै तीव्र गर्मीको सामना गर्न तयार रहनुपर्ने संयुक्त राष्ट्रसङ्घले चेतावनी दिएको छ ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घको विश्व मौसम विज्ञान सङ्गठन (डब्लूएमओ) को विश्व तापमान वृद्धिमामिला वरिष्ठ सल्लाहकार जोन नायरनले जेनेभामा पत्रकारहरूसँग भने, ‘यी घटनाहरू तीव्रतामा बढ्दै जानेछन् र विश्वले थप तीव्र गर्मीको लागि तयारी गर्न आवश्यक छ ।’ उत्तरी गोलार्धमा थप उच्च तापक्रमको सामना गरिरहेको बेला भीषण गर्मी र डढेलोका कारण ग्रीसको समुद्री किनारको रिसोर्टनजिकै रहेका एक हजार २०० बालबालिकालाई सुरक्षित स्थानमा स्थानान्तरण गर्नुपरेको यूरोपले मङ्गलबार जनाएको छ ।

स्वास्थ्य अधिकारीहरूले उत्तरी अमेरिकादेखि युरोप र एसियासम्मका मानिसहरूलाई जलवायु परिवर्तनका कारण विश्व तापमानमा वृद्धि भइरहेको बताउँदै प्रशस्त पानीको सेवन गर्न र घामको प्रत्यक्ष सम्पर्कबाट सुरक्षित रहन आग्रह गरेका छन् ।

नायरनका अनुसार गर्मीको प्रकोप सबैभन्दा घातक प्राकृतिक खतरामध्ये एक हो र प्रत्येक वर्ष हजारौं मानिसले रोकथाम गर्न सकिने गर्मीसँग सम्बन्धित कारणले ज्यान गुमाइरहेका छन् ।

बढ्दो शहरीकरण, उच्च तापक्रमको चरम सीमामा वृद्धि र वृद्ध जनसङ्ख्या भएका देशहरूमा जनसाङ्ख्यिकीय परिवर्तनका कारण तीव्र गतिमा बढ्दै गएको स्वास्थ्य जोखिम गर्मी हो ।
नायरनका अनुसार सन् १९८० को दशकयता उत्तरी गोलार्धमा एक्कासी गमी बढ्ने क्रम छ गुणाले बढेको छ ।

‘यो प्रवृत्ति घट्ने कुनै सङ्केत देखिएको छैन,’ उनले भने। गत हप्ता डब्लुएमओले अत्यधिक गर्मीको चेतावनी र परामर्शले संयुक्त राज्य अमेरिकामा १० करोडभन्दा बढी मानिसलाई समेटेको बताएको थियो ।

युरोपियन स्पेस एजेन्सीले इटालीको सिसिली र सार्डिनिया टापुमा ४८ डिग्री सेल्सियसको उच्च तापक्रम हुने अनुमान गरेको छ ।संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय मौसम निकायका अनुसार सन् २०२१ मा सिसिलीमा सबैभन्दा उच्च ४८.८ डिग्री सेल्सियस तापक्रम मापन गरिएको थियो ।