काठमाडाैं । भियतनाममा हिरासतमा लिएपछि तिब्बती बौद्ध धर्मगुरु तथा समाजसेवी तुल्कु हुङ्कर दोर्जेको अप्रत्याशित र दुखद निधनले तिब्बती समुदायमा शोक छाएको छ। २०२५ मार्चमा घटेको यो घटनाले चीनको सीमा बाहिर फैलिएको प्रभाव र निर्वासनमा रहेका तिब्बती नेताहरूको सुरक्षामाथि गम्भीर प्रश्न उठाएको छ।

तुल्कु हुङ्कर दोर्जे, जो गोलोक क्षेत्रको गाडे काउन्टीस्थित लुङ्न्गोन गुम्बाका दशौं गद्दीधारी थिए, मार्च २५ मा हो चि मिन्ह सिटीस्थित होटलबाट भियतनामी सुरक्षाकर्मी र चिनियाँ गुप्तचर अधिकारीहरूको संयुक्त अपरेशनमार्फत पक्राउ परेका थिए। तीन दिनपछि, मार्च २८ मा हिरासतमै उनको मृत्यु भएको घोषणा गरियो। घटनाको विवरण सार्वजनिक नगरिनु र मृत्युको कारणबारे अस्पष्टता रहनुले चासो झनै बढाएको छ।

उनको शव हाल भियतनामस्थित एक अस्पतालमा राखिएको छ जहाँ कडा सुरक्षा घेराबन्दी गरिएको छ। लुङ्न्गोन गुम्बाबाट आएका प्रतिनिधिहरूलाई शव हेर्न नदिइनु, मृत्युपत्र नदेखाइनु, वा त्यसको प्रतिलिपि लिन नदिइनु—यी सबैले घटनालाई अझै शंकास्पद बनाएको छ।

अधिकारकर्मीहरू र तिब्बती समुदायका समर्थकहरू विश्वास गर्छन् कि तुल्कु हुङ्कर दोर्जे चीनको धार्मिक एजेन्डा मान्न अस्वीकार गरेपछि निशानामा परे। विशेषतः उनले ग्योलोक क्षेत्र भ्रमणमा आएका चीनले नियुक्त गरेको पंचेन लामा स्वागत गर्न अस्वीकार गरेका थिए। साथै, उनले तिब्बती भाषा, शिक्षा र संस्कृति जोगाउन स्थापना गरेका विद्यालय तथा परियोजनाहरू चीनको समानिकरण नीतिको चुनौती बनेका थिए।