सुविधाले भरिएको शहरको बसाइ । दुई लाख बढीको मासिक आम्दानी । साथमा एउटै उमेरका मन मिल्ने साथीहरू । कुनै कचकच नगर्ने कम्पनी । महिना मर्यो कि, खातामा पैसा । सुनिता गुरुङका लागि कोरियाको बसाइ केही कुराले कमी थिएन । न त कुनै कुराको अभाव र समस्या नै । 

सोल (कोरियाको राजधानी) को बसाइ सुखद थियो । सुविधायुक्त थियो । कोरियन नागरिककै सरह बिदा बस्न र घुमफिरको सुविधा मिल्थ्यो । पाएको तलब सुविधा र कोरिया बस्दाको विलासी जीवनशैली हेर्दा सुनिताका लागि नेपाल फर्किनु पर्ने कुनै कारण थिएन । न घरपरिवारको दबाब नै थियो । अविवाहित जीवन । कसैको रोकतोक केही थिएन । तर सुनिताले विदेशमै बस्न चाहिनन् । स्वदेश फर्किन मन गरिन् । 

सुनिता सन् २०११ मा उनी कोरिया गएकी हुन् । उनको इजरायल जाने रहर थियो, चार महिना पढिन्, तर भाषा सिक्न सकिनन् । साथीहरुले कोरिया पढ्न सल्लाह दिए । कोरियन भाषा पढ्ने कक्षामा उनीसहित ५२ जना साथी थिए । जुन समय उनले १२ को पढाइ सकाएर बसेकी थिइन् । 

‘समयमै पैसा कमाएर जन्मभूमिमै केही गर्नु पर्छ, भन्ने लाग्थ्यो, नेपालमा १२ पास गरेर पैसा कमाउने अर्को कुनै उपाय नै थिएन । पैसा कमाउन कै लागि विदेश गएको हो’, उनी भन्छिन् । उनी २०५२ मा बाजुराको तत्कालीन बाँधु गाउँ विकास समितिको पाणीमा जन्मेकी हुन् । 

६ वर्षकै उमेरमा बुबा गुमाइन् । आफू पहिलाका दुई दाइ मध्ये पनि जेठाको अल्पआयुमै मृत्यु भयो । कान्छा दाइ उनी सानै हुँदा लामा बने । हाल पनि फूलबारी गुम्बा काठमाडौंमा छन् ।  सुनिताको परिवार बौद्धधर्मावलम्बी हुन् । दाइ र बुबाको साहरा नपाएकी सुनिता आमा मुर्कली गुरुङको संरक्षणमा हुर्किएकी हुन् । 

सुनिताका परिवारको पुर्खौली व्यवसाय भेडा पालन हो । उनका हजुरबा संगराम गुरुङ त्यो बेला बाजुरा जिल्लाकै बढी भेडाका मालिक थिए । उनको परिवारलाई गाउँलेले हजारी भेडा साहु भनेको याद अहिले पनि सुनिताले सुनाउँछिन् । त्यो बेला हजार बढी भेडा भएको परिवारलाई हजारी भेडासाहु भन्ने गरिन्थ्यो । 

बिच्छ्याको गुम्बाबाट बसाइ सरि पाणी र पछि कोल्टीमा बस्न थाले । दाइको मृत्यु, कान्छादाइ लामा भएपछि, आमा मर्कुलीले उनलाई बोकेर सुर्खेत झरिन् । त्यहाँ पसल थाले । चिया र खाना सहीतको छ । कक्षा तीन सम्मको पढाइ सुर्खेतमै पुरा गरेकी सुनिता केही समय काठमाडौं बसेर पढिन् । 

एक्लै आमाको कमाइले मात्रै सबै कुरा धान्न संभव थिएन । बजारको बसाइ, आमाको एक्लो कमाइ सहज नहुने भएपछि फेरि नेपालगञ्ज झरिन् र कक्षा १२ सम्मको पढाइ त्यही पुरा गरिन् । ‘उनमा सानैदेखि केही गर्ने इच्छाशक्ति र काम प्रति गहिरो लगाव थियो’, उनकी आमा सुनाउँछिन् । 

‘कोरिया जाने कुराको निर्णय पनि उसैले गरेकी हो, पछि तपाईंलाई बुढेसकालमा साहरा बन्छु, म नेपालमै केही गर्ने गरि फर्किन्छु, भनेर आएकी हो, राम्रै गरेकी छ’, आमा मुर्कलीले खुसी साथ भनिन्, ‘घरका सासु ससुरा छैनन् । हाल आमा छोरी सँगै बस्छन् । उतै बसेको भए, दुख लाग्ने थियो, कमाएर फर्की र व्यापार गरिरहेकी छ, खुसी लाग्छ ।’  

सुनिता पनि दुई कारणले मात्रै स्वदेश फर्किएको भन्छिन् । पहिलो आमा र दोस्रो स्वदेशमै केही गर्ने इच्छाशक्ति । सोलमा सुविधा थियो, तर त्यहाँ स्वदेश थिएन्, आमा हुनुहुन्थ्यो । त्यहाँ भए आफ्ना लागि सबथोक भए पनि समाज र स्वदेशका लागि केही हुने थिएन्, फर्किएकोमा खुसी छु, सन्तुष्ट छु, उनी भन्छिन् । 

‘विदेश गएकाहरु फर्किदैनन् । स्वदेश बिर्सिन्छन्, भन्ने गलत भाष्य छ । तर त्यहाँ बस्नेसँग पनि नेपाली मन हुन्छ । नेपालको माया हुन्छ । केही बाध्यता र केही सुविधा छोड्न नसकेर मात्र नफर्किएका हुन्, तर म त्यसमा परिन् । उनले भनिन्, ‘पैसा कमाउने धोको थियो । आफ्नो रहर पुरा गर्न सहज हुने जति कमाइयो । घर घरेडी पनि जोडियो । अनि स्वदेश फर्कियो । ’

उनको व्याजी मध्ये पहिला स्वदेश फर्किने पनि सुनिता नै हुन् । उनले भनिन्, ‘७ जना एउटै कम्पनीमा थियौं, म मात्रै फर्किए, कोही साथीहरू अहिले पनि उतै छन् । हाल सुनिता बुढीनन्दा होटल एण्ड लजकी मालिक हुन् । त्यो दुर्गम बाजुराको बुढीनन्दा नगरपालिका २ कोल्टीमा छ । पालिकाको केन्द्र र विमानस्थल भएको बजार, जहाँ उनको जन्मभूमि पनि हो । उनको होटलमा स्थानीय रैथानी बालीका परिकारलाई प्राथमिकता दिएकी छन् । 

सुनिताले कोरियाबाट फर्के लगत्तै नेपालगञ्ज घर किनिन् । जमिन पनि जोडिन् । उनलाई घर मात्रै भएर केही नहुने र समाजसँग जोडिन नपाउने लागेपछि बचिन् र गाउँमै होटल सञ्चालन गरिन् । उनले चलाएको होटल बजारको सुविधायुक्त र दुर्गम क्षेत्रमा राम्रो सुविधाको होटलमा गणना हुन्छ । जो सञ्चालनको चार वर्ष पुगिसकेको छ । 

कमाएको सबै रमाएर सकाउने, स्वदेशका लागि केही नगर्ने सोच पछिल्लो समय हाबी हुदैछ । त्यो राम्रो होइन्, उनले भनिन्, मसँग होटल व्यवसायसँगै जिल्ला बाहिर २ वटा घरेडी पनि छन् । समस्या पर्दा कुनै समस्या छैन् । त्यसैमा होटलबाटै उनले कम्तीमा ६०.७० हजार बचत गर्ने गरेकी छन् ।

सुनिताका श्रीमान कुलबहादुर थापा नेपाल सरकारका अधिकृत हुन् । उनले स्वदेश फर्किसकेपछि बिहे गरेकी हुन् । गाउँमै बस्ने, साथ दिने, विश्वास गर्ने र केही चमकधमक नगर्ने केटा मिलोस् भन्ने चाहना थियो, त्यस्तै पाएको उनी सुनाउँछिन् । बिहे भएको तीन महिनामा कुलबहादुरले सुब्बामा नाम निकाले । अघिल्लो वर्ष खुला प्रतिस्पर्धाबाट अधिकृत बने । 

सुनिताका १ छोरा र १ छोरी छन् । श्रीमान सरकारको अफिसर, रहर लाग्दा सन्तान । साथमै भएर आमाको संरक्षण गर्न सौभाग्य सबै मिलेकोमा उनी खुसी देखिन्छन् । सोलमै बसिदिएको भए, विलासी सुविधा यो भन्दा बढी पनि हुन्थ्यो होला, तर यो खुसी र आनन्द, सामाजिक सम्मान पाइने थिएन, उनी सम्झिन्छन् । 

कोरिया बस्दा उनले गार्मेन्टमा काम गरेकी हुन् । जति पैसा आम्दानी भएपनि नियमित खट्नु पर्ने, काममा इमानदार हुनु पर्ने र सुरुमा थकाइ समेत भन्न नपाउने कुरा भने उनी अहिले पनि सम्झिन्छन् ।

कोरिया बस्दा उनले गार्मेन्टमा काम गरेकी हुन् । जति पैसा आम्दानी भएपनि नियमित खट्नु पर्ने, काममा इमानदार हुनु पर्ने र सुरुमा थकाइ समेत भन्न नपाउने कुरा भने उनी अहिले पनि सम्झिन्छन् । सुनिता विदेश गएर देश बिर्सिने र स्वदेश फर्किएर प्रगति गर्नेका लागि नमुना हुन्, उदाहरण हुन् । 

गरिखाने इच्छाशक्ति, कामप्रतिको लगाव र समाजमा केही गरेर देखाउने रहर अरुका लागि सिकाइ योग्य छन् । अढाइ करोडको चोखो कमाइ लिएर आएकी सुनितालाई सामाजिक सेवा र अरुको सामु गरिखाएको देखाउने धोको पुरा भएको छ । उनी समाजसामु एक नमुना पनि बनेकी छन् । अविवाहित उमेरकै विदेश बसाइ र सुविधा त्यागेर देखाएको उनको स्वदेश मोह समाजका प्रेरणा हो । 

राजनीतिमा पनि रहर 
सुनितालाई राजनीतिमा पनि रहर छ । उनी हाल नेपाली कांग्रेस बाजुराकी महाधिवेशन प्रतिनिधि हुन् । समाज सेवा गर्ने, राजनीतिक जीवन बिताउने सानैदेखिको धोको थियो, त्यो पुरा गर्ने यात्रामा लागिपरेको उनी सुनाउँछिन् । 

नेपालगञ्ज घरमा बस्दा कांग्रेसका नेताहरू आइरहने गर्थे । त्यतिबेला नै उनी कांग्रेसनजिक थिइन् । विद्यार्थी उमेरमा राजनीति गर्ने समय नै पाइनन् । स्वदेश फर्किए पछि सुरुमा उनले व्यवसाय थालिन् । व्यवसाय राम्रो हुँदै गएपछि सामाजिक सेवामा जीवनमा जोडिन, श्रीमानसँग सोधेर राजनीति गर्ने निर्णयमा पुगेको उनी सुनाउँछिन् । 

श्रीमान कुलबहादुर थापाको परिवार भने नेकपा एमाले निकट थिए । श्रीमानले कुन पार्टी रोज्ने भन्नेमा कुनै बन्देज लगाएनन् । कांग्रेसबाट राजनीति गर्ने भनेपछि उनले हुन्छ भनिदिए । उनी जनजाति कोटाबाट महाधिवेशन प्रतिनिधि जितेकी हुन् । राजनीतिमा लागेर पनि ठूलै पदको लोभ उनलाई छैन् । 

सेवा र समाजमा जोडिन पाए, पुग्यो, सबैतिर सहज व्यवस्थापन भइसक्यो, राजनीतिक जीवनमार्फत् समाज सेवामा जोडिनु पर्छ भन्ने मान्यताले कांग्रेसमा आवद्ध भएको उनी सुनाउँछिन् । खर्च व्यवस्थापनका लागि व्यवसाय छँदैछ, श्रीमानको कमाइले सन्तान हुर्काउन र शिक्षा दिन पुगिहाल्छ । गाउँ समाजकै लागि केही गर्ने सोचमा उनी छन् ।