हाम्रो देश नेपालमा कुनै पनि अपराधमा फासी वा मृत्युदण्डको सजाय छैन । तर विश्वका कतिपय देशमा भने यसको व्यवस्था छ । छिमेकी मुलुक भारतमा समेत जघन्य अपराधमा फासीको प्रावधान छ ।

विशेषत बलात्कार, देशद्रोह लगायतका जघन्य अपराधमा आरोपीलाई केही देशमा फासी दिने गरीएको छ । कुनै पनि अपराधीलाई उसको अपराधको कसुर अनुसार फासी दिदा केहि खास नियम रहने गरेको छ । यसका साथै फासीमा झुण्ड्याउँदा जल्लादले अपराधीको कानमा केही भन्ने गर्दछन् । जान्नुहोस् के हुन् ति कुरा ?

फासी दिँदा विशेष केही कुराको पालना गरिन्छ । जस्तै फासी दिइने डोरी, फासी दिइने समय, फासी दिने प्रक्रिया पहिल्यैबाट तय हुने गर्दछ । यसका साथै फासी दिइनु अघि अर्थात गलामा लगाएको डोरीको पासो तान्ने लिवर तान्नु अघि जल्ल्लादले अपाराधीको कानमा केही कुरा भन्दछन् । जल्लादले अपराधीलाई मर्नुअघि कानमा, मलाई माफ गर भन्छन् । त्यसपछि जल्लादले, के गर्नु म यसकालागी बाध्य छु भन्दछन् । र अन्तिममा अपराधी हिन्दु भए राम राम, मुस्लिम भए सलाम भन्दछन् । यो नै मर्नुअघि अपराधीको कानमा पर्ने अन्तिम शब्द रहन्छ ।

यस अलावा फासीका दिइदा अपराधीको सामुन्ने जेल सुपरीडेन्ट, एक्ज्युकेटिव मजिस्ट्रेट, जल्लाद र डाक्टर रहने गर्दछन् । नियम अनुसार फासीको समयमा यी चारको उपस्थिती अनिवार्य रहन्छ ।