हामी बूढापाकाहरुले गर्भवती स्त्रीलाई फालानो चीज नखानू, गर्मी गर्छ, नोक्सान गर्छ, फलानो चीजले ठण्डा गर्छ खानु हुँदैन जस्ता सल्लाह र अर्ती दिएको सुन्छौँ ।

यस्तै किसिमले कुनै चीजले आयु घटाउँछ भनेर खान दिइँदैन, कुनै चीजले रुघा–खोकी, ज्वरो आदि ल्याउँछ भनेर र कुनैले गर्भपात हुन्छ भनेर खानामा बन्देज लगाइन्छ ।

यस्तै भनाइले गर्दा कुनै ठाउँमा गर्भिणीले सख्खर, चाकु खाँदैनन्, कसैले मह, कसैले तीन, कसैले कुभिण्डो आदि खाँदैनन् ।

विज्ञान र स्वास्थ्यका दृष्टिकोणले गर्भकालमा धेरै मसला, पीरो, अमिलो, धेरै चिल्लो, धेरै नूनिलो खाना खानु हुँदैन । यस बाहेक आफ्नो रुची र पाचनशक्ति अनुसार जे खाए पनि हुन्छ ।

आफूलाई कुन चीजले फाइदा गर्छ कुन चीजले बेफाइदा गर्छ भन्ने कुरा आफ्नो अनुभवले पनि विचार गर्नुपर्छ । यस्तो खाना खानुपर्छ, जुन थोरै खाए पनि धेरै पोषण आओस् र छिटै पचोस् ।

धेरै खानेकुरा काँचो र प्राकृतिक रुपमै खाँदा बेस हुन्छ । जुन खानेकुरा खाँदा कब्जियत हुन्छ त्यो खानुहुँदैन । तरल रुपमा खाना खानु राम्रो हुन्छ ।

कुनै पनि किसिमको धुमपान, मद्यपान, र लागूपदार्थको सेवन गर्नुहुँदैन भने जथाभावी औषधीको प्रयोग गर्नुहुँदैन । पानी धेरै पिउनुपर्छ जसले गर्दा पिसाब धेरै होस् र पिसाबबाट शरीरको काम नलाग्ने चीज बाहिर जाओस् ।

– गर्भावस्थामा आफू र गर्भको बच्चा दुवैजनाका लागि खाना पुर्‍याउनुपर्ने हुनाले अरु बेलाको भन्दा बढी खानु जरुरी छ । शक्तिको हिसाब गर्ने हो भने यस बेलामा अरु बेलाको भन्दा तीन सय क्यालोरी थप शक्ति भएको खाना खानुपर्छ ।

– गर्भिणीले खाएको खानेकुराबाट बच्चा बाँच्ने हुनाले उनको खाना बढी पोषिलो हुनुपर्छ । खानाबाट बालकले उचित मात्रामा प्रोटिन, भिटामिन, खनिज पदार्थ (क्याल्सियम, फस्फोरस, फलाम आदि) र शक्ति पाओस् ।

– आमाको खाना पोषिलो भएमा सुत्केरी भएपछि प्रशस्त दूध आउँछ । खानेकुरा पोषिलो भएन र धेरै मात्र भयो भने उनी मोटाउँछिन् । मोटाएपछि बोसो बढ्छ र बच्चा जन्माउन गाह्रो पर्छ । त्यसैले धेरै घ्यू, तर, खुवा, मिठाइ, आइसक्रिम, तारेको खाना र धेरै मसला खानु हुँदैन ।

– खानामा क्याल्सियमको कमी भएमा बच्चाको शरीरको संरचना राम्रो हुँदैन, हाड र दाँत राम्रो बन्दैन, दाँतमा किरा लाग्छ । आमाको दाँत पनि कमजोर हुन्छ र सुत्केरीमा कपाल झर्छ ।

आमाले खाएको खानेकुराबाट नै बच्चाको क्याल्सियमको पूर्ति हुन्छ तर आमाले खाएको खानेकुराबाट प्रशस्त क्याल्सियम पाउन नसकेमा आमाको शरीरबाट नै भए पनि गर्भे बच्चाले क्याल्सियम सोसेर लिन्छ । क्याल्सियमले पाठेघरलाई बच्चा जन्माउन चाहिने शक्ति दिन्छ । बच्चा जन्मिदा धेरै रगत बग्नबाट बचाउँछ ।
त्यसैले गर्भावस्थामा क्याल्सियमयुक्त खानेकुराहरु बढी खानुपर्छ ।

– रोगबाट लड्नसक्ने क्षमतामा वृद्धि गर्न, दिसापखाला लाग्नबाट रोक्न, आँखा राम्रो देख्न, साससम्बन्धी सङ्क्रमणबाट जोगाउन भिटामिन ‘ए’ को आवश्यकता पर्छ ।

– आयोडिन, आइरन र भिटामिन ‘ए’ प्रशस्त भएमा वृद्धि र विकास राम्रो हुन्छ । उपयुक्त मात्रामा आयोडिन भएमा मानिसको कार्यक्षमता बढ्छ । गर्भवती महिलाहरुमा मरेको बच्चा जन्मिने सम्भावना, स्वतः गर्भपतनको खतरा, बच्चाको दिमाग कमजोर हुने खतरा घट्छ ।

साभार : ‘स्वास्थ्य समस्या र समाधान’ पुस्तकबाट