काठमाडौँ– गुगल सर्च त हामी सबैलाई नै थाहा छ । अहिले केही विषय आएन भने मात्रै पनि मानिसहरू गुगल सर्च गर्ने गर्छन् । त्यहाँ वेबसाइट देखिन्छ । र त्यहाँ आफूलाई चाहिएका सबै कुराहरू पाइन्छन् ।

तिनै वेबसाइटहरू ध्यान दिएर चलाउन नजान्दा धेरै समस्याहरू पनि झेल्नु पर्ने हुन्छ । हेर्दा उस्तै लाग्ने वेबसाइट तथा एपहरू ह्याकरले खराब नियतले थापेको पासो पनि हुन सक्छन् ।

यसरी वास्तविक संस्था वा व्यक्तिको जस्तै दुरुस्तै देखिने नक्कली वेबसाइट बनाएर पनि ह्याकरहरूले सोझा प्रयोगकर्तालाई फसाउन खोजिरहेका हुन्छन् ।

स्क्यामरहरूले तपाईँलाई संवेदनशील जानकारी साझा गर्न मनाउनको लागि नक्कली वेबसाइटहरू सिर्जना गर्छन्, जस्तै खाता पासवर्डहरू, भुक्तानी विवरणहरू वा व्यक्तिगत जानकारी तिनीहरूले तपाईँको पहिचान चोर्न प्रयोग गर्न सक्छन् ।

स्क्यामरहरूले ठगी इमेलहरू वा म्यासेजहरू वेबसाइटमा लिङ्कहरू पठाउँछन् जुन वैध देखिन सक्छ, तर तपाईँको पासवर्ड, व्यक्तिगत डेटा, र वित्तीय जानकारी चोर्न डिजाइन गरिएको हो ।

वेबसाइट नक्कली वा सक्कली यसरी छुट्टाउन सकिन्छ

एड्रेस बारः कुनै पनि वेबसाइट नक्कली वा सक्कली भनेर थाहा पाउने सजिलो तरिका भनेको एड्रेस बार हेर्नु हो । ब्राउजरको माथिल्लो भागलाई एड्रेस बार भनिन्छ । त्यसमा ‘एचटीटीपिएस’ बाट सुरु भएको वेबसाइटको लिङ्क हुने गर्छ ।

यस्तै वेबसाइटको हिज्जे हेर्नुपर्ने हुन्छ । यदि गलत स्पेलिङ वा हिज्जे छ भने त्यो वेबसाइट नक्कली भएको भनेर बुझ्नुपर्छ ।

भाषा र डिजाइनः कतिपय अवस्थामा वेबसाइटको डिजाइन तथा फोटो, ग्राफिक्स गलत भएको देखिएमा पनि सचेत हुनुपर्छ ।

‘हाम्रो बारेमा’ र ‘हाम्रो सम्पर्क’: कुनै पनि नयाँ वा शङ्का लागेको वेबसाइटमा ‘हाम्रो बारेमा’ र  ‘हाम्रो सम्पर्क’ मा ध्यान दिएर हेर्नुपर्छ । किनकि यहाँबाट कसले वेबसाइट चलाउँछ ? उनीहरूको कार्यालय वा ठेगाना कहाँ छ ? उनीहरूको सम्पर्क ठेगाना के हो ? भन्ने जस्ता सूचना पाइन्छ ।

अत्यधिक विज्ञापनः कुनै पनि निःशुल्क वेबसाइट खोल्दा विज्ञापन आउनु स्वाभाविक छ । तर अस्वाभाविक रूपमा धेरै ओटा विज्ञापनहरू देखिएका छन्, भने शङ्का गर्नुपर्ने हुन्छ । अझ गैर कानूनी कुराहरू जस्तै सट्टेबाज, क्रिप्टो आदिबारे विज्ञापन आउँछन् भने अझ बढी सतर्कता अपनाउनुपर्ने हुन्छ ।

स्क्यामरले यस्ता नक्कली वेबसाइटहरू प्रयोग गर्छन्

धोखाधडी मेडिकेयर वा स्वास्थ्य बीमा वेबसाइटहरूः अपराधीहरूले तपाईँको मेडिकेयर नम्बर ‘प्रमाणित’ गर्न सोध्ने नक्कली वेबसाइटहरू सिर्जना गरेर स्वास्थ्य सेवा जानकारीलाई पनि लक्षित गर्न सक्छन् ।

नक्कली अनलाइन स्टोरहरूः स्क्यामरले अविश्वसनीय सम्झौताहरू प्रस्ताव गर्ने नक्कली अनलाइन स्टोरहरू सिर्जना गर्छन्, र सोशल मिडियामा तिनीहरूका लागि विज्ञापनहरू चलाउँछन् । यी साइटहरूले या त भुक्तान जानकारी चोर्छन् ।

नक्कली पासवर्ड लगइन पृष्ठहरूः  तपाईँको बैंक, नेटफ्लिक्स जस्तो देखिने साइटहरू सिर्जना गर्छन् र त्यसपछि फिसिङ म्यासेजमा तिनीहरूको लिङ्कहरू समावेश गर्दछन् । जस्तो– तपाईँले आफ्नो बैंक खातामा मार्फत केही इमेल प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ र तपाईँले लिङ्कमा क्लिक गर्दा आफ्नो डाटा जान सक्छ ।

नक्कली उडान (बुकिङ वेबसाइटहरू): नक्कली वेबसाइटमा स्क्यामरले नक्कली हवाई भाडा बुकिङ वेबसाइटहरू सिर्जना गर्छन् जसले तपाईँको व्यक्तिगत जानकारी (पासपोर्ट नम्बर, क्रेडिट कार्ड, आदि) चोर्छन् वा तपाईँलाई नक्कली टिकटहरू बेच्छन् । त्यसैले यस्ता कुरामा चनाखो भएर कारोबारहरू गर्नु पर्छ ।
श्रोतः अन्तर्राष्ट्रिय मिडियाको सहयोगमा