काठमाडौं– भदौ २३ र २४ गते भएको जेन–जीको आन्दोलनमा संसद् भवन, सिंहदरबार, अदालत र नेताहरूको घरमात्रै जलेनन् ,पशुपतिस्थित धर्मशालाको दानपेटिकासमेत प्रदर्शनकारीहरूले छोडेनन् । धर्म कमाउने आशाले भक्तजनहरूले सेवाभाव राखेको दानसमेत प्रदर्शनकारीहरुले उठाएर लगेका छन् । 

पशुपति धर्मशालाका निर्देशक विनय बुढाथोकीले खबरहबसँगको कुराकानीमा भने धर्मशालाको दानसमेत उठाएर लाने वास्तविक जेन–जी नभएको बताएका छन् । उनले भने, ‘जेन–जी आन्दोलनको बारेमा हप्तौ दिन अगाडिबाट अवगत थियौँ । उनीहरूको मागको बारेमा स्पष्ट थियौ । तर उक्त आन्दोलनको फाइदा उठाएर अन्य समूह लुटपाटमा संलग्न भयो ।’

‘देशमा विभिन्न कालखण्डमा आन्दोलनहरू भएको छ । तर धर्मशालामाथि प्रहार भएको कहिले पनि थाहा भएन । धर्मनिरपेक्ष देश भएपनि हिन्दुहरुको आस्था रहेको पशुपतिनाथ र त्यससँग जोडिएका संरचनामाथि हमला भएको थिएन, उनले थप भने, ‘पशुपति मन्दिरसमेत तोडफोड गर्न पुगेको भिड जेन–जी थिएन । मन्दिर तोडफोड गर्न आर्मीले रोकेपछि उक्त भिड धर्मशाला तोडेर गयो ।’

प्रारम्भिक मुचुल्का अनुसार दुई करोड ६० लाख रुपैयाँको क्षति भएको अनुमान गरिएको बढाथोकी बताउँछन । 

भन्छन्, ‘दुईवटा शव बाहन जलेको छ । धार्केबाट गाईलाई खुवाउन ल्याइने घाँस बोक्ने बलेरो गाडी पनि जलाइदिएका छन् । त्यो बलेरो त्यो दिन धर्मशाला परिसरभित्रै थियो । कर्मचारीहरूको पाँच वटा मोटरसाइकल र १५ वटा साइकल जलेर नष्ट भएको छ । कार्यालयको फर्निचर, कम्प्युटर, फोनसेट लगायत सबै जलेका छन् ।’

धार्केमा धर्मशालाको अर्को गौदान रहेको छ । पशुपतिस्थित गौशालामा नअटेको गाई तथा बाच्छाहरु त्यहाँ लगेर राख्ने गरिएको छ । धर्मशालाको अनुसार धार्केमा ६२ रोपनी जग्गामा घाँस लगाइएको छ । 

धर्मशालाको १५० वटा कोठाको चाबी प्रदर्शनकारीहरूले फुटाएको विनयले बताए । धर्मशालाको सबै झ्यालका सिसाहरू तोडफोड भएको छ । हरेक कोठामा तालहरू सबै फुटालिएको छ । जुन जुन कोठामा भक्तालुहरू बसिरहेका थिए । त्यसमा चाबी लगाउने कुरा भएन । तर भक्तालु नभएको कोठामा चाबी लगाइन्छ । ती बसै चाबी फोरिएको छ, उनले भने । 

‘प्रदर्शनकारीहरु चोर्ने मनसायले आएको स्पष्ट हुन्छ । धर्मशाला भित्रको कोठा –कोठामा केही भेटिन्छ कि भनेर चाबी फोरेका छन्, उनी थप्छन्, ‘जेन–जी हरुले यो हर्कत नगरेको भए, त्यो भिडको फाइदा अन्य बदमासहरुले लिन खोजेका छन् । जो लगभग सबै तोडिएको छ ।’

त्यसैगरी प्रदर्शनकारीहरूले धर्मशालासँगै रहेको डाइलासिस सेन्टरमाथि पनि प्रहार गरेका छन् । डाइलासिस सेन्टरमा ३० वटा बेड रहेको छ । डाइलासिस गर्दै गरेका बिरामी छन् भनेर कर्मचारीहरूले हात जोडेर बिन्ती गर्दा पनि ढुङ्गा हान्न नछोडे पछि बिरामीहरूलाई बोकेर पछाडिको कोठामा सारिएको भन्दै बुढाथोकीले दुखेसो पोखे । 

‘उनीहरुले अस्पताल हो र यहाँ बिरामी पनि छन् भन्ने थोरै मानवताको पनि ख्याल नगरेको पाइयो । धर्मशालाको कर्मचारी सुरक्षागार्डदेखि प्रशासनका कर्मचारी र डाक्टरहरूले बिन्ती बिसायौँ । प्रदर्शनकारीहरूलाई ढुङ्गा नहान्न अनुरोध गर्यौं’ उनी थप भन्छन्, ‘उक्त भिडले बिन्ती सुन्ने पक्षमा नदेखिएपछि हामीले बिरामी बोकेर पछाडिपट्टिको कोठामा सारेर दुर्घटना हुनबाट जोगायौं । आधा डाइलासिस भएका बिरामी बोकेर हिँड्नु पर्यो । जबकी ती बिरामीलाई बेडबाट उठाउन हुँदैन ।’ 

डाइलासिस सेन्टरका कम्प्युटरहरू गायब छन् । धर्मशाला र सेन्टर दुवैतिर सीसीक्यामेरा जडान गरिएको थियो । तर त्यो सबै क्षति भएको छ । कुनैपनि कुराको रेकर्ड छैन । 

धर्मशालाको बीमा नभएको बुढाथोकीले बताए । भन्छन्, ‘बीमा गर्ने भनेर हामी प्रक्रियामै थियौँ । हामीले काम गर्न नभ्याउँदै क्षति भयो । एउटा गाडीको मात्रै बीमा थियो । को–कसले तोडफोड गरे भनेर हेर्नसमेत पाइएन । सीसी क्यामेरामा हेर्न पाएको भएर दुईचार जनालाई भएपनि पक्राउ गर्न हुन्थ्यो । त्यो सम्भावना कमै रह्यो ।’ 

गौशाला धर्मशालामाथिको प्रहारले तीर्थालुहरूमा गतल सन्देश गएको विनयको बुझाइ छ । ‘विशेष भारतीय तीर्थालुहरू बस्छन् । उनीहरुसमेत निकै आत्तिए । पशुपतिनाथको दर्शन गरेर मन शान्ति गर्न आएका तीर्थालुहरुप्रति निकै नकारात्मक सन्देश गयो । आफ्नो देश पुगेपछि आन्दोलनको बारेमा कुरा गर्नेछन् । अर्को धर्मशालासमेत सुरक्षित नभएको सन्देश बोकेर गए । यो हरेक नेपालीको लागि दुखद कुरा हो ।’

‘हामीले तीर्थालुहरुलाई सुरक्षित राख्न सफल भयौं । उनीहरूको उद्धार गरेर सुरक्षित ठाउँमा स्थानान्तरण नगरेको भए मानवीय क्षति पनि बेहोर्नुपर्ने थियो । कम्तिमा त्यो हुन दिएनौ’ उनले भने, ‘आगलागी भएको कोठाहरू पुनर्निर्माणमा जुटिसकेका छौ । रङरोगन गरिदैछ । केही कोठाहरू मान्छे बस्न सक्ने बनाएर तीर्थालुहरू राखिसकेका छौ । आन्दोलनको बारेमा थाहा नपाएर पशुपति दर्शन गर्न आउनेहरू प्रशस्तै हुनुहन्छ । उहाँहरूको लागि सेवा सुचारु भइसकेको छ ।’