काठमाडौं– वैदेशिक रोजगारीका लागि कतार जाने नेपाली अलपत्र पर्ने क्रम बढ्न थालेको छ । विगत केही महिनादेखि नो अब्जेक्सन सटिर्फिकेट (एनओसी) भिसामा कतार पठाउने म्यानपावरमार्फत जाने नेपाली अलपत्र परेका हुन् ।

कतार सरकारले विदेशी नागरिकका हकमा एनओसी भिसामा आएर रोजगारी गर्ने सुविधा सन् २०१८ देखि दिएको थियो । कतार सरकारले दिएको यो सुविधामा नेपालका केही म्यानपावर कम्पनीसँग मिलेर दलालले दुरुपयोग गदै आएका छन् । दक्ष विदेशी कामदारलाई कतार सरकारले एनओसी भिसामा भित्रिएर रोजगारी गर्ने सुविधा दिएको हो ।

एनओसी भिसामा कतार गएका विदेशी कामदारले काम खोजेर गर्न पाउने सुविधा त्यहाँको कानून मन्त्रालयले एक वर्षअघि नै स्वीकृति दिएको थियो । तर, यसको दुरुपयोग गरेर नेपालका म्यानपावर कम्पनीले कामदारसँग ठुलो पैसा लिएर काम बारे थाहा नभएका नेपालीलाई एनओसी भिसामा पठाएर अलपत्र पार्ने गरेका छन् ।

पछिल्लो समय एनओसी भिसामा नेपाली श्रमिक कतार पठाएर केही एजेन्ट र म्यानपावर कम्पनीले ठुलो रकम लिइरहेको उजुरी वैदेशिक रोजगार विभागमा आउने क्रम पनि बढेको छ ।

रामेछापका सन्जय योञ्जन र ज्ञानबहादुर योञ्जन पश्चिम नेपाल म्यानपावरमार्फत एनओसी भिसामा रोजगारीका लागि कतार २ महिनाअघि गएका थिए । वैदेशिक रोजगार विभागमा भेटिएका उनीहरुलाई उक्त म्यानपावरले एनओसी भिसामा कतार पठाएर अलपत्र पारेपछि नेपाल फर्किएको जानकारी दिएका छन् ।

‘एनओसी भिसामा म्यानपावरले कतार पुर्‍याएर एक महिना राख्यो त्यहाँ काम नपाएपछि नेपाल फर्काएको’ सन्जयले भने । ‘म्यानपावरले एनओसी भिसामा कतार गएपछि राम्रो रोजगारी पाइन्छ भनेर नेपालबाट लग्यो । मसँग अन्य १६ जना गएका थिए । उनीहरु कति कतारमै अलपत्र भएर बसेका छन्,’ सन्जयले भने, ‘पश्चिनेपाल म्यानपावरले एनओसी भिसामा पठाउदाँ २ लाख २० हजार लिएको थियो । तर, फर्किए आएपछि पैसा फिर्ता दिन मान्दैन । त्यो म्यानपावरले हामी जस्ता धेरैलाई एनओसी भिसामा कतार पठाएर अलपत्र पार्ने गरेको छ ।’

यस्तै, विभागमा सन्जयसँगै भेटिएका रामेछापकै ज्ञानबहादुर योञ्जनले पनि पश्चिम नेपाल म्यानपावरलाई २ लाख बुझाएर एनओसी भिसामै कतार गएर फर्किएको बताए । एनओसी भिसाका बारेमा आफूलाई केही थाहा नभएको र कतार पुगेपछि मात्र जानकारी पाएको उनले बताए । म्यानपावरले राम्रो कम्पनीमा काम पाइन्छ भनेपनि भनेजस्तो केही नभएपछि आफू फर्कनु परेको र त्यहाँ काम खोज्दा पनि म्यानपावरले भनेजस्तो नपाएको उनले बताए ।

यसैगरी, विभागमा भेटिएका सुमन खत्री स्वीकार आभरेसिर्ज प्रालिमार्फत एनओसी भिसामा १ लाख ९० हजार तिरेर कतार गएका रहेछन् । उनलाई पनि कतारमा भने जस्तो काम नपाएपछि म्यानपावरले नेपाल फकाएको जानकारी दिए ।

खत्री, योञ्जनहरु जस्ता धेरै युवालाई म्यानपावर कम्पनी र दलालले एनओसी भिसामा कतार पठाएर ठग्ने धन्दा चलाइरहेका छन् । एनओसी भिसाका नाममा केही म्यानपावरले धेरै आर्थिक ठगी गरिरहेको उजुरी लिएर पीडित विभागमा आउने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागका निर्देशक हरि ज्ञवालीले जानकारी दिए ।

गत वर्ष विभागले एनओसी भिसा कारोबारमा संलग्न ४० जनालाई पक्राउ गरी कारबाही प्रक्रिया समेत अगाडि बढाइएको थियो । यसरी भिसा कारोवारमा संलग्न विदेशी नागरिकलाई कतारको कानून मन्त्रालयले २० हजार रियाल जरिवान र १ वर्ष जेल सजाय हुने जनाइएको छ ।

कतार एनओसी भिसाका बारेमा राम्रो बुझेर मात्र जान्न श्रमिकलाई विभागले बराम्बर सचेत गराइरहेको विभागका निर्देशक ज्ञवालीले बताए । एनओसी भिसाका नाममा आर्थिक ठगि गर्ने म्यानपावरलाई वैदेशिक रोजगार ऐनअनुसार कारवाही र पीडितलाई आर्थिक क्षतिपूर्ति भराउने गरेको उनले जानकारी दिए ।

एनओसी भिसामार्फत म्यानपावरले राम्रा कम्पनीमा रोजगारी लगाइदिने प्रलोभन देखाएर मासिक ५ सयभन्दा धेरै युवा कतार पठाइरहेका छन् । वैदेशिक रोजगार श्रम कार्यलयका अनुसार मासिक ५ सयभन्दा धेरै एनओसी भिसाका लागि म्यानपावर कम्पनीले आवेदन दिने गरेका छन् ।

एनओसी भिसामा कतार गएका धेरै नेपाली अलपत्र पर्ने गरेको कतारस्थित नेपाली दूतावासले जनाएको छ । दूतवासका अनुसार एनओसी भिसामा आएका मासिक करिब २ सय नेपाली कामदार समस्यामा परेर स्वदेश फर्किने गरेका छन् । कतारको शहर दोहामा एनओसी भिसामा आएका धेरै नेपाली समस्यामा परेर बसिरहेको दूतावासले जानकारी दिएको छ ।

म्यानपावर र एजेन्टले एनओसी भिसा निकालेर कामदार कतार पठाउदै आएका छन् । यो विषयमा सरकारी निकाय भने मौन छ । आजद भिसामा पनि म्यानपावर र एजेन्टले कतार झुकाएर नेपाली युवा पुराउने गरेको पाइन्छ । एनओसी भिसामा कामदार कतार पठाउन बन्द गर्ने वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघले श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले माग गदै आएको छ । केही म्यानपावर र दलालले एनओसी भिसामा कामदार कतार पठाएर समस्या सिर्जना गरेको भन्दै संघले श्रम स्वीकृति रोक्न माग श्रम मन्त्रालयसँग गरेको जनाएको छ ।

गत वर्षदेखि एनओसी भिसामा कतार कामदार पठाउने दलालविरुद्ध कतारको खोज अनुसन्धान तथा अनुमगन विभागले कारबाहीसमेत गदै आएको छ । यसरी भिसा व्यापारमा संलग्न व्यक्तिलाई कारवाही गर्ने नेपाली दूतवासमा समेत पत्राचार गरेको थियो । गत वर्ष विभागले एनओसी भिसा कारोबारमा संलग्न ४० जनालाई पक्राउ गरी कारबाही प्रक्रिया समेत अगाडि बढाइएको थियो । यसरी भिसा कारोवारमा संलग्न विदेशी नागरिकलाई कतारको कानुन मन्त्रालयले २० हजार रियाल जरिवान र १ वर्ष जेल सजाय हुने जनाइएको छ ।