काठमाडौं– अघिल्लो साता सोमबारबाट निरन्तर घटेको शेयर बजारले यो साताको मंगलबारसम्म ओरालो यात्रा कायमै राख्यो । सरकारले चालु आर्थिक वर्षको ८ महिनासम्म निर्धारित लक्ष्यको जम्मा २३ प्रतिशत मात्रै विकास खर्च गरेको छ । नेपालको टेलिकम क्षेत्र धरासायी हुँदै गएको सरकार, अपरेटर र सरोकारवालाहरुले निष्कर्ष निकालेका छन् ।

ललितपुरस्थित ग्वार्कोमा निर्माणाधीन देशकै पहिलो भनिएको ‘ओभरपास’ निर्माण सम्पन्न हुन लाग्दा भत्काइएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले सोमबार प्रकाशित गरेको ‘देशको वर्तमान आर्थिक तथा वित्तीय स्थिति’ प्रतिवेदनले अर्थतन्त्रको बाह्य अवस्था ठिक रहेको देखाएको छ ।

साताका आर्थिक समाचार :

घर जान लागेका गर्भनरलाई गालीको वर्षा !

नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी आफ्नो ५ वर्षे कार्यकाल सकिएर आउँदो चैत २४ गते घर फकिँदै छन् । अधिकारीको कार्यकालमा नेपालको सेयर बजारको अवस्था के–कस्तो रह्यो ? सेयर लगानीकर्ताहरु यस्तो प्रश्न सोध्दा गभर्नर अधिकारीमाथि आक्रोश पोख्छन् ।

राष्ट्र बैंकको गभर्नरका रुपमा काम गर्दा अधिकारीले सेयर लगानीकर्ताहरुबाट जति आलोचना व्यहोरे, त्यति विगतका अन्य गभर्नरले व्यहोरेका थिएनन् । अधिकारीको ‘बहिर्गमन’को खबरसँगै शेयर बजारमा उत्साह थपिनु शायद संयोग मात्र होइन ।

नेपालको टेलिकम क्षेत्र ओरालो लागेको निष्कर्ष

नेपालको टेलिकम क्षेत्र धरासायी हुँदै गएको सरकार, अपरेटर र सरोकारवालाहरुले निष्कर्ष निकालेका छन् । मंगलबार काठमाडौंमा नेपाल आर्थिक पत्रकार समाज (सेजन) ले आयोजना गरेको ‘रिभाइटलाइजिङ द टेलिकम इन्डष्ट्री’ कार्यक्रममा आफ्नो धारणा राख्दै उनीहरूले यस्तो बताएका हुन् ।

नेपालको टेलिकम क्षेत्रको आम्दानी र नाफा दुबै खम्चिँदै गएको भन्दै नीतिगत, कानुनी र व्यवसाय विस्तारका सम्भावनाहरू खोज्नुपर्ने उनीहरूको भनाइ छ ।

बनिसक्न लागेपछि भत्काउन थालियो ग्वार्कोको ‘ओभरपास’ (तस्बिरहरू)

ललितपुरस्थित ग्वार्कोमा निर्माणाधीन देशकै पहिलो भनिएको ‘ओभरपास‘ निर्माण सम्पन्न हुन लाग्दा भत्काइएको छ । करिब ८२ प्रतिशत निर्माण पूरा भइसकेको अवस्थामा गुणस्तरहीन काम गरेको यो ओभरपासको भेटिएपछि ‘प्रिकाष्ट प्यानल’ भत्काइएको हो ।

सिमेन्टको पर्खाल लगाएर माटो भर्ने क्रममा पर्खाल आफैँ चर्किन थालेपछि गुणस्तर अनुसन्धान तथा विकास केन्द्रले भत्काउन लगाएको हो । अब फेरि यो ओभरपास पुनःनिर्माण गर्नुपर्ने भएको छ । इन्जिनियरिङ प्रोक्योरमेन्ट एन्ड कन्स्ट्रक्सन (ईपीसी) मोडलमा बनेको यो ओभर तोकिएको समयमा बनेको भए गाडी गुडिसक्नुपर्ने थियो ।

पश्चिम सेती प्रसारणलाइन अनिश्चित, ७ सय मेगावाटका आयोजना रोकिँदा राज्यलाई अर्बौँ घाटा

भारत सरकारको सहुलियतपूर्ण ऋणबाट निर्माण गर्न लागिएको पश्चिम सेती प्रसारणलाइन निर्माण अनिश्चित बनेको छ । सरकारले आवश्यक लगानी जुटाउन नसक्दा आयोजना अनिश्चितसँगै अलपत्र पर्ने अवस्थामा पुगेको हो । आयोजना बनाउन २० अर्ब ९० करोड ८३ लाख बजेट अनुमान गरिएको छ ।

पश्चिम सेती र यसका सहायक नदीमा उत्पादित बिजुली राष्ट्रिय प्रसारणलाइनसम्म पुर्‍याउन यो आयोजना निर्माण अवधारणा अघि सारिएको हो । लगानी जुटाउन नसक्दा ४ सय केभी क्षमताको प्रसारणलाइन आयोजना निर्माण अनिश्चित बनेको हो । चालु आर्थिक वर्षबाटै निर्माण थाल्ने तयारी थियो ।

मुद्रास्फिति अघिल्लो वर्षभन्दा तल, विदेशी मुद्रा सञ्चिति १४ महिनाको आयात धान्न पुग्ने

अर्थतन्त्रको बाह्य सूचकले नेपालको अवस्था ठिक रहेको देखाएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले सोमबार प्रकाशित गरेको ‘देशको वर्तमान आर्थिक तथा वित्तीय स्थिति’ प्रतिवेदनले अर्थतन्त्रको बाह्य अवस्था ठिक रहेको देखाएको हो ।

प्रतिवेदनअनुसार माघ महिनामा वार्षिक वार्षिक विन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ४.१६ प्रतिशत छ । अघिल्लो वर्षको त्यही महिनामा यस्तो मुद्रास्फीति ५.०१ प्रतिशत थियो । समीक्षा महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मुद्रास्फीति ४.९५ प्रतिशत र गैर–खाद्य तथा सेवा समूहको मुद्रास्फीति ३.७४ प्रतिशत छ ।

मिटरब्याजसम्बन्धि जाँचबुझ आयोग गठन

सरकारले अनुचित लेनदेन (मिटरब्याज) सम्बन्धी जाँचबुझ आयोग गठन गर्ने निर्णय गरेको छ ।

मन्त्रिपरिषद् बैठकका निर्णय सार्वजनिक गर्दै सरकारका प्रवक्ता पृथ्वीसुव्वा गुरुङले फागुन २६ गते बसेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकका निर्णयहरू सार्वजनिक गर्दै मिटरब्याज सम्बन्धी जाँचबुझ आयोग गठन गरेको जानकारी दिएका हुन् ।

वित्त आयोग वर्षैपिच्छे दिन्छ सुझाव तर सरकार टेर्दैन

राष्ट्रिय प्राकृति स्रोत तथा वित्त आयोगले संविधानअनुसार सरकारलाई वर्षैपिच्छे सुझाव दिने गर्छ । तर, तीनै तहका सरकारले भने आयोगको सुझावलाई कार्यान्वयन होइन, सधैँ नजरअन्दाज गर्ने गरेका छन् ।

उपप्रधान तथा अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलले आइतबार राष्ट्रिय सभा पेश गरिएको आयोगको वार्षिक प्रतिवेदन ०८०-८१ मा आयोगले दिएका सुझाव सरकारले कार्यान्वयन गर्न छाडेको उल्लेख छ । आयोगले संघीय सरकारको बजेट विनियोजन, राजस्व बाँडफाँड, ऋण परिचालन, कार्यक्रमको मानक निर्माण लगायतका विषयमा वर्षेनी दिएका सुझाव तीनै तहका सरकारले कार्यान्वयन नगरेको प्रतिवेदनको निष्कर्षमा उल्लेख गरेको छ ।

कुलमानले ऊर्जामन्त्रीलाई फेरि भने- निष्ठापूर्वक काम गर्दा पनि सोधिएको स्पष्टीकरण पूर्वाग्रही र अन्यायपूर्ण

नेपाल विद्युत प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्री दीपक खड्कालाई सफाइ पेस गरेका छन् ।

गत बुधबार मन्त्रिपरिषद् बैठकको निर्णयअनुसार मन्त्रालयले मागेको स्पष्टीकरणमा कार्यकारी निर्देशक घिसिङले आइतबार सफाइ पेश गरेका हुन् ।

सरकारको आम्दानीभन्दा खर्च बढी, आठ महिनामा २३ प्रतिशत मात्र विकास खर्च

चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को दोस्रो चौमासिकसम्म सरकारको आम्दानीभन्दा खर्च बढी देखिएको छ ।

महालेखा नियन्त्रक कार्यालयको तथ्याङ्कअनुसार गत फागुन मसान्तसम्ममा सरकारले सात खर्ब ३८ अर्ब ८२ करोड १३ लाख आम्दानी गर्दा आठ खर्ब ३९ अर्ब ३५ करोड ६० लाख खर्च भएको छ । अर्थात् दोस्रो चौमासिकसम्ममा सरकारको आम्दानीभन्दा एक खर्ब ५३ करोड ४७ लाख खर्च बढी छ ।

८ महिनामा ४४ अर्ब बढीको वैदेशिक लगानी प्रतिबद्धता

चालु आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ को ८ महिनामा अर्थात् फागुनसम्ममा ४४ अर्ब ६६ करोड ३ लाख ७३ हजार ४०० रुपैयाँ बराबरको वैदेशिक लगानी प्रतिबद्धता आएको छ ।

उद्योग विभागले सार्वजनिक गरेको तथ्यांक अनुसार चालु आर्थिक वर्षको फागुन २८ गतेसम्ममा ४२७ वटा आयोजनाहरूमा लगानी प्रतिबद्धता आएको छ । उक्त आयोजनाहरूबाट ११ हजार ४७५ जनालाई रोजगारी पाउने छन् ।

एटिएम प्रयोग गर्नेको सङ्ख्या घट्यो, डिजिटल कारोबार बढ्दै

पछिल्लो १ वर्षको अवधिमा नेपालमा एटिएमबाट पैसा झिक्नेको सङ्ख्या घट्दै गएको छ भने डिजिटल कारोबारको सङ्ख्या र रकम बढ्दै गएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार चालु आर्थिक वर्षको माघ महिनासम्म अघिल्लो आर्थिक वर्षको माघ महिनासम्मको अवधिको तुलनामा एटिएमबाट पैसा झिक्नेको सङ्ख्या घटेको देखिएको हो ।

तथ्यांकअनुसार आर्थिक वर्ष ०८०-८१ को माघ महिनामा बैंकको एटिएमबाट १ करोड ७ लाख ११ हजार ५७४ पटक नगद झिक्ने काम भएको थियो । चालु आर्थिक वर्षको माघ महिनामा सो सङ्ख्या घटेर १ करोड २ लाख ५० हजार ६०४ पटक मात्रै नगद झिक्ने काम भएको छ ।

साताको शेयर : चार दिन कारोबार हुँदा ८१ ओरालो, ३५ अर्बको किनबेच

अघिल्लो साता सोमबारबाट निरन्तर घटेको शेयर बजारले यो साताको मंगलबारसम्म ओरालो यात्रा कायमै राख्यो । चार दिन मात्रै कारोबार हुँदा साताको अन्तिम दिन बुधबार बजारमा हरियाली छायो । एकदिन मात्रै हरियाली छाउँदा पनि सातामा समग्र ८१.९५ अंकले नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से) घट्यो । ४ दिनमात्रै कारोबार हुँदा समग्रमा नेप्से दैनिक औसत २०.४८ अंकले घटेको छ ।

अघिल्लो साताको बिहीबार २८१८.४३ विन्दुमा रहेको नेप्से परिसूचक यो साता बुधबारसम्म आइपुग्दा घटेर २७३६.४८ विन्दुमा आयो । बिहीबार होलीका कारण बजार बन्द हुँदा बुधबार नै अन्तिम कारोबार भएको हो । ४ दिन मात्रै नेप्से कारोबार हुँदा २.९२ प्रतिशतले बजार घट्न गयो ।